Onnodig vaak wordt er gestart met vruchtbaarheidsbehandeling

Recent onderzoek laat zien dat artsen te snel starten met vruchtbaarheidsbehandelingen.

Een paar wordt vermindert vruchtbaar genoemd als er een jaar na onbeschermde geslachtsgemeenschap nog geen zwangerschap is opgetreden. Circa 10% van alle paren met een kinderwens krijgt te maken met verminderde vruchtbaarheid. Het komt steeds vaker voor doordat de leeftijd waarop vrouwen kiezen voor het moederschap stijgt.

Als een paar na een jaar proberen niet zwanger is wordt er vaak een afspraak gemaakt bij de arts/gynaecoloog en een onderzoek gestart naar de reden van de verminderde vruchtbaarheid. Bij 25% van de paren wordt geen oorzaak gevonden, in 30% is er sprake van een milde mannelijke factor, 5% een ernstige mannelijke factor, bij 20% is er sprake van een ovulatiestoornis en bij 20% van de paren wordt er een andere oorzaak gevonden.

Bij meer dan 50% van de paren (waarbij het na 1 jaar proberen niet lukt om zwanger te worden) is de oorzaak dus onbekend of is er sprake van een milde mannelijke oorzaak. Bekend is dat bij deze groep vruchtbaarheidsbehandelingen, zoals IUI of IVF niet altijd tot meer zwangerschappen leidt dan een afwachtend beleid; de natuur zijn gang laten gaan.

Er bestaan modellen die de kans op een natuurlijke zwangerschap kunnen voorspellen aan de hand van oorzaken van de verminderde vruchtbaarheid en allerlei andere factoren. Als uit deze modellen naar voren komt dat de kans op een natuurlijke zwangerschap reëel is zou de arts een afwachtend beleid moeten adviseren en het stel moeten aanraden om de natuur nog 6 tot 12 maanden de tijd te geven.

In een groot onderzoek bleek dat bij paren met een gemiddelde zwangerschapskans een afwachtend beleid van 6 tot 12 maanden net zo effectief  was als een vruchtbaarheidsbehandeling. Toch wordt in veel gevallen gestart met vruchtbaarheidsbehandeling als IUI of IVF.

Een afwachtend beleid bij paren met een goede kans op natuurlijke conceptie wordt niet altijd toegepast, wat leidt tot overbehandeling, onnodige complicaties en kosten. Een meerlingzwangerschap is een veel voorkomende complicatie van vruchtbaarheidsbehandelingen en wordt geassocieerd met meer complicaties in de zwangerschap bij zowel moeders als pasgeborenen.

Bovendien is een vruchtbaarheidsbehandeling een ingrijpend proces wat zowel lichamelijk als geestelijk veel vraagt van vooral de vrouw. Niet zelden beheerst het behandeltraject het hele leven van het paar.

Er is onderzocht waarom artsen vaak niet kiezen voor afwachtend beleid, door zowel artsen als stellen een vragenlijst in te laten vullen: Bij de subfertiele paren waren de belangrijkste barrieres een gebrek aan vertrouwen in natuurlijke conceptie, het idee dat een afwachtend beleid tijdsverspilling is, verkeerde verwachtingen voorafgaand aan het eerste consult, het niet begrijpen van de reden van het afwachtend beleid en een overschatting van slagingspercentages van behandelingen.
Zowel koppels als artsen zagen het gebrek aan patient informatiemateriaal als een belangrijke barriere; de patiënt vindt afwachten onzin omdat ze niet goed geïnformeerd is en de arts geeft te snel toe aan de vraag van de patiënt.

Stellen blijken ervan uit te gaan dat het beter is om zo snel mogelijk te gaan behandelen, dat behandeling de grootste kans geeft op zwanger raken, maar dit blijkt in de praktijk niet zo te zijn. Als er langer wordt afgewacht (bij verminderde vruchtbaarheid door onbekende oorzaak of door een milde mannelijke factor = meer dan 50% van de paren die na 1 jaar nog niet zwanger zijn) blijkt de kans op een zwangerschap minstens even groot te zijn als bij behandelen, maar de complicaties bij behandelen zijn veel groter EN behandelen vraagt heel veel van lichaam en geest.

Wat vind jij? Moet er betere informatie gegeven worden aan stellen om ze te overtuigen dat het beter is om nog 6 tot 12 maanden zelf te proberen om zwanger te worden? Praat mee op onze FB pagina