Borstvoeding vraag en antwoord

Antwoord op de meeste gestelde vragen over borstvoeding

Onze lactatiekundigen Saskia en Mirjam geven antwoord op de meest gestelde vragen en twijfels over borstvoeding.

Staat jouw vraag er niet bij? Neem gerust contact met ons op via de contactlink op de site.

Borstvoeding vraag en antwoord

Antwoord op de meest gestelde vragen over borstvoeding

Onze lactatiekundigen Saskia en Mirjam geven antwoord op de meest gestelde vragen en twijfels over borstvoeding.

Staat jouw vraag er niet bij? Neem gerust contact met ons op via de contactlink op de site.

Wat zijn regeldagen en clusteren?

Regeldagen zijn er om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, clusteren is meer een zoektocht naar veiligheid, geborgenheid. Het is normaal babygedrag; dus geef er aan toe!

Regeldagen

Veel baby’s kennen de zogenaamde regeldagen. Dit zijn dagen dat de baby meer behoefte krijgt aan voeding. Meestal vallen de regeldagen op de 9e of 10e dag, ongeveer 6 weken na de geboorte en bij ongeveer 3 maanden en bij 6 maanden.

Vooral de regeldagen op de 9e dag zijn erg vervelend. Je bent dan net alleen met je baby, in de kraamdagen leek alles goed te zijn en nu wil hij "constant" aan de borst. Als je niet al onzeker was word je het misschien nu wel.

Maar als je weet dat het een regeldag is hoef je niet onzeker te worden! Je baby geeft alleen maar aan dat hij meer honger krijgt.  Als je borstvoeding geeft leg je hem gewoon wat vaker aan, al komt hij ieder uur, leg maar gewoon ieder uur aan. Door vaker aan te leggen wordt je melkproductie gestimuleerd, je gaat meer melk maken en je zult ook merken dat na 1 of 2 dagen je baby weer rustiger is en tevredener na de voeding. Vaak valt je kindje dan weer terug in zijn oude ritme wat of gaat zelfs een voeding per dag minder drinken.

Als je erg vermoeid bent, pijn hebt of gestrest bent, schiet de melk minder goed toe. In deze situatie krijgt je baby ook minder melk te drinken dan hem lief is met als gevolg... vaker aan de borst willen. Probeer in dit geval de oorzaak weg te nemen zodat de melk weer beter kan stromen. Als het niet goed mogelijk is de oorzaak helemaal weg te nemen (sommige stress-situaties), wees je dan in ieder geval bewust van dit proces en probeer door ontspanning, warmte toepassing en een beetje extra aandacht voor jezelf, de  toeschietreflex zo goed mogelijk te laten vrijkomen.

Clusteren

Ook bij clusteren wil je kindje heel veel aan de borst drinken, dit is dan meestal niet de hele dag, maar een paar uurtjes achter elkaar. Meestal zien we clustergedrag in de avond, maar het kan ook s nachts, s ochtends of s middags zijn. Je kindje heeft niet alleen maar honger bij clusteren, maar heeft behoefte om veel bij je te zijn, om zich geborgen en veilig te weten. Dit is heel normaal babygedrag waar je aan toe mag geven. Je krijgt geen pijnlijke tepels van clusteren, als je je kindje steeds goed aan laat happen, kunnen je borsten dit prima hebben. Clusteren zien we vaak op de leeftijd vanaf 2 weken tot ongeveer 3 maanden.

Overzicht onderwerpen

    Doet voeden pijn?

    Borstvoeding doet pijn

    Vraag: Ik heb mijn baby vanaf de geboorte zoveel en zo vaak mogelijk aangelegd. Dit ging prima, maar na verloop van tijd heb ik steeds meer pijn aan de tepel en borst gekregen. Is dit normaal?
    Antwoord: Nee, het is niet normaal dat voeden pijn doet. Hiervoor zijn een aantal oorzaken te bedenken.

    Niet goed aanleggen en/of tepelkloven

    Mogelijk is de techniek van drinken aan de borst van je baby niet helemaal goed. Het is noodzakelijk dat de baby de tepel én de tepelhof in zijn mond neemt, zodat de tepel beschermd achter in de mond ligt. Op deze manier kan de tepel niet beschadigd raken.

    Als de baby maar een enkele keer niet helemaal goed heeft aangelegen kan het zijn dat hij een kloof bij jou heeft veroorzaakt.

    Dit kan ook ontstaan zijn doordat je bij het afhalen van de baby niet eerst het vacuüm hebt verbroken. Hiervoor steek je je pink in de mondhoek van de baby, eerst het vacuum verbreken en zo peuter je hem als het ware van de borst.
    Tepelkloven kunnen soms ook ontstaan als de baby een hele korte tongriem heeft. Het is tegenwoordig niet meer zo normaal dat een arts of verloskundige de tongriem van een baby doorknipt om te bevorderen dat hij beter aan de borst kan drinken. Als je zeker weet dat dit de oorzaak is van de pijn aan je tepel is het de moeite waard om te zoeken naar een arts die tóch een knipje wil geven in de tongriem. Dit gebeurt dan meestal in het ziekenhuis, een roesje is niet nodig en je baby kan direct na het knippen weer aan de borst.

    Een tepelkloof of meerdere tepelkloven herken je doordat de pijn alléén aan de tepel zit. Het aanleggen is pijnlijk, maar als de baby eenmaal aanligt dan kan je het meestal ook wel weer hebben.

    Je behandelt tepelkloven door ze na een voeding met een druppel moedermelk, die je voorzichtig uit je tepel masseert, in te smeren. Je kunt de tepels ook insmeren met lanolinezalf. Hiermee voorkom je dat de tepels uitdrogen en de huid doordat ze schraal wordt nog extra gaat barsten (kloven). Het is voldoende om een heel dun laagje aan te brengen en niet een dikke klodder.

    Smeer de tepels zo vaak in dat ze niet uitdrogen, maar zacht en soepel blijven. Lanolinezalf is verkrijgbaar bij de thuiszorgwinkels of apotheek. Het aanbrengen van zalf of moedermelk op de tepel moet je altijd met schone handen doen, om te voorkomen dat er bacteriën in de kloof komen en een borstontsteking kunnen veroorzaken.

    Tegenwoordig bestaan ook tepelcompressen (Mother Mates) die de genezing van de kloofjes bevorderen en je tepel beschermt tegen kleding.
    Kloven ontstaan door niet optimaal aanleggen.

    Belangrijk is dus dat je ook de oorzaak meteen aanpakt: het aanleggen verbeteren. Vraag daar eventueel deskundige hulp bij. Een consult bij een lactatiekundige kan daarbij helpen. Als het aanleggen verbeterd is, zul je al direct verbetering merken.

    Leg als je gaat voeden eerst even aan de minst pijnlijke borst aan totdat de melk toegeschoten is. Als de melk stroomt kun je je baby aan de pijnlijkste kant verder voeden. Voedt je baby liever wat vaker dan dat je een voeding uitstelt. Als je baby nog niet zo'n honger heeft, zal hij minder hard zuigen en dat ik voor jou een stuk prettiger.

    Haal je baby ook weer van de borst als hij vrijwel niet meer slikt en biedt dan de andere borst aan.
    Een tepelhoedje kan tijdelijk verlichting geven maar soms verergeren de klachten.

    Je kunt de pijn van het aanleggen verzachten door de tepels voor de voeding te koelen met een ijsblokje, je mag ook zeker af en toe een pijnstiller nemen (paracetamol), want het is ook belangrijk dat je voldoende ontspannen bent om de melk gemakkelijk te laten toeschieten.

    Spruw

    Een minder eenvoudige reden voor pijn aan tepels en borst is spruw. Minder eenvoudig omdat spruw zeer pijnlijk en hardnekkig kan zijn.
    Spruw of candida albicans ontstaat soms om onduidelijke redenen, maar meestal is de moeder bekend met candida infecties, omdat zij bijvoorbeeld al eens een vaginale candida heeft gehad, maar ook na antibiotica gebruik ontstaat gemakkelijk spruw/candidiasis.

    Ook kan spruw ontstaan door een niet zorgvuldig schoon gehouden fopspeen, of omdat de baby door middel van fles of vingervoeding is bijgevoed. Deze hulpmiddelen zijn dan mogelijk niet goed schoon geweest.
    Je verkleint de kans op spruw door goed je handen te wassen. Eventuele (fop)spenen goed uit te koken, een schone katoenen bh te dragen en eventuele borstkompressen vaak te verschonen (in een vochtige omgeving gedijt een schimmel goed) en alle wasgoed die in aanraking komt met moedermelk, handdoeken op 60 graden te wassen.
    Je herkent spruw door één of een combinatie van meerdere symptomen:

    • Pijn: De tepel doet pijn, maar meestal hebben vrouwen in de gehele borst een stekende tintelende pijn gedurende de hele voeding tot zelfs een periode daarna. Dit is niet te verwarren met de prikkeling in de borst die sommige vrouwen voelen als de voeding toeschiet.
      Ook de baby heeft pijn. Dit laat hij merken doordat hij onrustig drinkt aan de borst en steeds loslaat. Soms hoor je een klakkend geluid bij het drinken.
    • Soms heb je rode schrale, tepels of op de tepel witte stippen of een wit beslag, net als de baby in de mond soms wit beslag heeft.
    • Ook luieruitslag bij de baby kan een symptoom van spruw zijn, maar heel vaak zie je niets bij jezelf of de baby, maar is alléén pijn het signaal dat je spruw hebt.

    Als spruw de oorzaak is van de pijn dan moet je zelf, maar ook je baby behandeld worden, dit laat je door je verloskundige, huisarts of lactatiekundige beoordelen.

    Ook al zie je of merk je bij de baby niets van spruw, toch moeten jullie altijd allebei tegelijk behandeld worden, omdat anders de kans bestaat dat je elkaar steeds opnieuw besmet. De medicijnen hiervoor worden voorgeschreven door de huisarts.

    Als door de pijn het voeden je bijna onmogelijk wordt gemaakt dan kun vragen aan de huisarts om pijnstilling.
    Over tepelkloven en spruw is nog veel meer te doen en daarom is het verstandig om als er spraken is van hardnekkige pijn, contact te zoeken met een lactatiekundige. Zij kan door onderzoek en advies je helpen om toch borstvoeding te blijven geven ook al lijkt het op het moment dat je pijn hebt bijna onmogelijk.

    Heb ik te weinig melk?

    Vraag: Mijn kindje is nu twee weken oud en hij huilt regelmatig en poept niet meer zoveel als in het begin. Ook blijkt bij wegen op het consultatiebureau dat hij niet genoeg gegroeid is deze week. Het lijkt erop dat hij onvoldoende voeding binnenkrijgt. Moet ik nu gaan bijvoeden?
    Antwoord: Je hebt de eerste twee weken met je nieuwe baby een goede start gemaakt en je kindje zo vaak en lang gevoed als hij maar wil. Je hebt hulp gehad van de kraamverzorgende en je hebt nog een beetje rustig aan kunnen doen. Je hebt toen de voeding goed op gang begon te komen het aantal voedingen mooi verdeeld over de dag, zo'n 6 keer en nog een nachtvoeding en eigenlijk had je alles mooi onder controle.

    Nu is de hulp afgelopen en moet je alles thuis zelf weer gaan oppakken. Bovendien komt er toch nog geregeld kraamvisite die van je verwacht dat je een lekker kopje koffie maakt en ondertussen vraagt je baby ook nog zo’n 7 keer per dag om voeding.
    Logisch dat je dit niet allemaal kunt regelen ineens.
    Het is een kwetsbaar evenwicht wat je hebt opgebouwd en het kost energie om de dagelijkse hoeveelheid melk voor je baby te maken.
    Daarnaast is het ook nodig om de melkproductie af en toe af te stemmen op de behoefte van je baby.

    Na 10 dagen of twee weken moet je dus als het ware de vraag en aanbod weer opnieuw op elkaar afstemmen via een zogenaamde regeldag of regeldagen.
    Dit is een heel bekend verschijnsel.
    Vraag aan een lief familielid, meestal is dat je partner, maar een moeder of (schoon)zus mag ook, om één of twee dagen voor je te zorgen. Kruip zelf deze twee dagen lekker in bed met een goede voorraad (gezond) eten en een lekker boekje of tijdschrift.
    Probeer zoveel mogelijk te rusten en energie op te doen.
    Daarnaast voed je de baby zo vaak hij wil. Dit kan wel weer 10 of 12 keer per dag zijn. Als het goed is zul je merken dat je borsten weer voller worden en de baby tevreden.
    De plasluiers moeten vol en zwaar aanvoelen, tenminste 6 keer per dag en de poepluiers zien geel en zacht.

    Meestal is na zo’n rustperiode de baby weer helemaal tevreden en "regelt" de voeding zich weer naar 6 of 7 keer per dag.

    Geef alléén bijvoeding met een fles als de baby echt uitgedroogd is. Dit kun je het beste overleggen met je verloskundige, wijkverpleegkundige of huisarts.

    Als je je onzeker voelt kun je de eerste weken elke week met je baby naar een inloopspreekuur gaan, waar je de baby kunt wegen en even met de OKZ verpleegkundige kunt overleggen of alles naar wens gaat.

    Merk je dat er geen verbetering optreedt in de melkproductie dan kan een consult van de lactatiekundige misschien nodig zijn om achter de oorzaak van dit probleem te komen.

    Wanneer is de borst leeg?

    Je mag luisteren en kijken naar je kind.
    Bij het begin van een voeding zal een baby vaak gulzig te drinken, als de melk eenmaal toeschiet zuigt en slikt hij.
    Na geruime tijd wordt het ritme zuig-zuig-slik, zuig-zuig-zuig-slik. Als de baby zo’n 8-10 keer moet zuigen voordat hij slikt is de borst leeg dan wel leeg genoeg.
    Je voelt dit ook omdat de borst leger en soepeler aanvoelt en de baby niet meer zo krachtig en effectief zuigt.
    Er geldt dus geen tijdslimiet. De ene baby drinkt de borst leeg in 25 minuten, de ander in een veel kortere of langere tijd.

    Krijgt mijn baby voldoende voeding?

    Vraag: Ik ben in verwachting van mijn tweede kindje, vorige keer heb ik twee weken borstvoeding gegeven en toen groeide mijn kindje niet meer, uiteindelijk ben ik overgegaan op de fles. Kan ik verwachten dat ik nu ook niet voldoende voeding heb?
    Antwoord: Laat ik direct het antwoord geven: Nee. Wat belangrijk is, is om na te gaan waarom je de vorige keer niet voldoende voeding had. Ik zal dit met twee situaties uitleggen.

    Borstvoeding is een kwestie van vraag en aanbod. Om een goede productie te krijgen is het belangrijk om je baby veelvuldig de gelegenheid te geven om aan de borst te drinken en dus te vragen om melk.
    Nog niet zo lang geleden vonden we het voldoende als de baby om de drie uur aan de borst ging en dus maximaal 6 tot 7 keer per dag dronk, ('s nachts wilde je liever doorslapen dus werd er een voeding overgeslagen)
    Ook werd nog wel eens een (fop)speen gegeven om de baby een tijdje tevreden te houden.
    Nu zijn we overtuigd van het feit dat de baby niet té veel kan drinken. 10 tot 12 voedingen per dag zijn normaal en stellen moeder en kind in staat om aan elkaar te wennen en een adequate melkproductie op te bouwen.

    Dit vraagt van moeder en kind dat zij de eerste dagen dag en nacht bij elkaar zijn zodat de moeder direct kan reageren op voedingssignalen van de baby. Dit noemen we rooming-in.

    Zó laat de baby weten dat hij wil drinken:
    • met de tong langs de lippen likken,
    • happen op de handjes of smakken

    Huilen is géén voedingssignaal, dus pak de baby op voordat hij helemaal overstuur is en niet meer aan wil happen.
    Misschien is er de vorige keer niet vaak genoeg aangelegd en is dat de reden dat er onvoldoende melk werd geproduceerd.
    Misschien heb je wel op vraag gevoed, maar de baby steeds na een bepaalde tijd van de borst gehaald, bijvoorbeeld om hem aan de andere borst te leggen.

    Een baby gedijt het beste bij het goed leegdrinken van de eerste borst, gevolgd door een toetje aan de tweede borst. Je hoeft je baby niet te beperken in tijd. Zo lang je baby aan het drinken is, is hij nog niet klaar. Je laat hem dan nog lekker door drinken. Hoe leger je borsten zijn, hoe mee nieuwe melk je zult maken.

    Een andere oorzaak kan zijn dat je baby niet groot genoeg aan de borst aanhapt, hij kan dan niet goed drinken en de borst legen. Hierdoor zal je productie ook stagneren of terug lopen. Waarschijnlijk zijn je tepels dan ook wat gevoelig.

    Meer informatie over borstvoeding:

    Meer lezen

    Vitamine K voor je baby
    Regeldagen baby
    Flesvoeding en bijvoeding
    Borstvoeding
    Borstvoeding in de kraamdagen
    Borstvoeding & kolven

    Dit bericht delen of bewaren?

    Deel dit bericht via Facebook, Twitter, e-mail of WhatsApp. Later lezen of zelf bewaren? Mail het dan naar jezelf.

    Je baby leren kennen? Weer fit worden na je bevalling? Ontdek onze cursussen.

    Gerelateerde berichten
    borstvoeding en alcohol
    Alcohol borstvoeding

    Hoe zit het met alcohol en borstvoeding, kan af en toe een glaasje of is alcohol en borstvoeding echt een Lees meer

    zwangerschapsverlof voorbij
    Weer aan het werk na bevalling

    Weer aan het werk, het vraagt veel organisatie, lees onze tips om je dag goed te starten

    Borstvoeding Vraag En Antwoord, Regeldagen, Krijgt Mijn Baby Wel Genoeg Voeding 2
    Borstvoeding na de 6e maand

    Heeft je baby genoeg aan borstvoeding als hij 6 maanden oud is?

    geboorteaangifte
    De baby aangeven

    Wat neem je mee en hoe werkt het?

    jaloers op baby
    Jaloers zijn

    Betrap jij, als partner , je er wel eens op dat je jaloers bent op de baby?

    lachen baby
    Lachen van de baby

    De eerste weken lacht een baby reflexmatig, niet bewust. Vanaf wanneer gaat een baby echt lachen?