Flesvoeding en bijvoeding

Alles over het voeden van je baby

Kan of wil jij je baby geen borstvoeding geven, dan zijn er vele andere mogelijkheden om je baby te voeden.

In Nederland gebruikt bijna iedereen de overbekende manier van flesvoeding geven, toch zijn er vele andere manieren van voeden die misschien een betere optie zijn voor jullie. In dit artikel vind je alle ins en outs over voeden van je baby als je geen borstvoeding geeft.

Flesvoeding en bijvoeding

Alles over het voeden van je baby

Kan of wil jij je baby geen borstvoeding geven, dan zijn er vele andere mogelijkheden om je baby te voeden.

In Nederland gebruikt bijna iedereen de overbekende manier van flesvoeding geven, toch zijn er vele andere manieren van voeden die misschien een betere optie zijn voor jullie. In dit artikel vind je alle ins en outs over voeden van je baby als je geen borstvoeding geeft.

Borstvoeding is eerste keus

Er kunnen vele redenen zijn dat een baby niet aan de borst drinkt.

Hoewel we weten dat moedermelk onvervangbare voordelen biedt kunnen er situaties zijn waarin het (tijdelijk) nodig is de borstvoeding aan te vullen of volledig te vervangen.

Als er een fysieke reden is dat borstvoeden niet voldoende lukt kan bijvoeding een belangrijk hulpmiddel zijn terwijl er gezocht wordt naar de oorzaak en hopelijk de oplossing van het probleem.

Baby’s kunnen last hebben van typische babykwaaltjes als krampjes, moeizame ontlasting en spugen. Dat wil niet zeggen dat je dan moet stoppen met borstvoeding of moet overstappen op andere voeding.

Meestal is de soort voeding niet de oorzaak en is er een andere oplossing voor deze klachten en kun je deze bespreken met je verloskundige, lactatiekundige, consultatiebureau arts of borstvoeding-hulplijn.

Wat is de beste keuze voor babyvoeding:

De Wereldgezondheidsorganisatie geeft advies welke voeding het gezondste is voor je baby. Ze hebben een lijst gemaakt, beginnend bij de optimale voeding:

  1. De melk van eigen moeder van de baby, gegeven uit de borst
  2. De gekolfde melk van de baby’s eigen moeder
  3. Melk van een andere moeder aan de borst
  4. Gekolfde melk van een andere moeder
  5. Kunstvoeding

Klik voor meer informatie over borstvoeding en kolven

Teksten en tekeningen: Naomi Brée (lactatiekundige)

Overzicht onderwerpen

    Donormelk

    Er zijn moeders die melk overhouden of extra kolven om baby’s van anderen een goede start in het leven te kunnen geven.

    De verkoop van moedermelk is in Nederland verboden, dus donors zijn hier essentieel. Donormelk heeft veel van de gezondheidsvoordelen die de melk van de eigen moeder heeft: het reguleert de hormoonhuishouding, bevat optimale voedingsstoffen voor groeiende hersenen, creëert en ondersteunt gezonde darmflora, bevat noodzakelijke antistoffen en nog veel meer.

    Een beperkt aantal serieuze ziektes kan overgedragen worden in de moedermelk, vooral als er ongemerkt wat bloed van de moeder in de melk is gekomen bij het kolven.

    Wij adviseren om deze reden de donormelk altijd te pasteuriseren. Het koken of pasteuriseren van moedermelk is mogelijk met een systeem dat is ontwikkeld voor gebruik in ontwikkelingslanden voor moeders met HIV.

    Er zijn een aantal officiële melkbanken in Nederland die vooral melk geven aan premature baby's. Het Moedermelk Netwerk helpt ouders met het vinden van donors en beslissingen rondom donormelk.

    Flesvoeding

    Er zijn hele strenge normen wat er wel en niet in kunstvoeding mag en moet zitten. Dit maakt dat er weinig verschil is tussen soorten kunstvoeding. Biologische kunstvoeding heeft ook voornamelijk dezelfde ingrediënten; natuurlijk wel van biologische geteelde afkomst.

    Wel is er voeding die speciaal ontwikkeld is voor bijvoorbeeld baby’s die te vroeg geboren zijn of een specifiek gezondheidsprobleem hebben. In deze gevallen wordt dit besproken door je medische team. Het is nog onduidelijk of hypoallergene kunstvoeding effectief is in het voorkomen van allergieën.

    In sommige oude huizen kunnen nog loden waterleidingen liggen. Het water uit deze leidingen bevatten vaak een hogere hoeveel lood dan is toegestaan voor kinderen.

    Als jullie loden leidingen hebben, maak de flesvoeding dan altijd met ander water, zoals bronwater waar op staat dat het geschikt is voor babies. Er dient rekening gehouden te worden met de verhoogde hoeveelheid lood in het water tot het kind acht jaar is.

    Bereiden flesvoeding

    Er zijn een paar belangrijke verschillen bij het bereiden van verschillende soorten (bij)voeding. Omdat moedermelk uit zichzelf antibacteriële eigenschappen heeft is strikte omgang met hygiëne belangrijker bij kunstvoeding.

    Zowel bij gekolfde melk als bij flesvoeding is het belangrijk krassen en beschadigingen in je materiaal (flessen, kopjes, lepels, spenen, etc) te voorkomen. Op deze plekken hopen bacteriën zich op.

    Hieronder worden de belangrijke punten besproken.

    Bereiden van gekolfde melk

    Moedermelk kun je opwarmen door de verpakte melk in een bak heet water of flessenwarmer te verwarmen.

    De materialen kunnen in de afwasmachine op de warmste stand, of met heet water en zeep afgewassen worden met een hiervoor bedoeld borsteltje en aan de lucht drogen op een schone doek. Als je baby een verzwakt immuunsysteem heeft of prematuur is moet er extra aandacht besteed worden aan de hygiëne; volg dan het protocol van je behandelaar of de instructies voor kunstvoeding.

    Informatie over het bewaren van moedermelk kun je vinden in de rubriek kolven.

    Bereiding van kunstvoeding

    Schoonmaken materialen:

    Spoel direct na het voeden de fles, ring en speen om met koud water.

    Was ze daarna in heet water en sop. Gebruik een speciaal zacht flessenborsteltje zodat hij geen krassen maakt en gebruik dit borsteltje alleen voor de flessen en spenen van je baby.

    Spoel de flessen en spenen na met heet water en zet de flessen en spenen op zijn kop op een schone theedoek en laat ze drogen.

    Flessen en spenen mogen in de afwasmachine op minimaal 55 graden.

    Moet je de babyfles en spenen steriliseren?

    Nee, voor gezonde baby's is het advies om ze alleen huishoudelijk schoon te maken.

    Alleen voor het eerste gebruik (nieuwe fles en speen) is het advies om ze van te voren één keer te steriliseren.

    Als je baby veel te vroeg geboren of ziek is kun je wel het advies krijgen om flessen en spenen regelmatig te steriliseren.

    Bereiden kunstvoeding:

    Er zijn twee adviezen over hoe je het beste kunst voeding kunt berijden die elkaar tegenspreken.

    De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) adviseert om het water op te warmen tot 70 graden Celsius. Ze geven als reden dat er soms micro-organismen in melkpoeder aanwezig kunnen zijn. Uit onderzoek is gebleken dat door heet water te gebruiken deze micro-organismen dood gaan.

    TNO (Nederlandse Organisatie voor Toegepast-natuurwetenschappelijk Onderzoek) adviseert om het water tot 30 graden Celsius te verwarmen omdat het water in Nederland schoon genoeg is om aan baby's te geven.

    De mogelijke micro-organismen in het melkpoeder worden in hun advies niet genoemd. Het TNO advies wordt het meest gebruikt in Nederland en zul je dus vaak tegenkomen.

    Stappenplan bereiden flesvoeding:

    1. Maak de plaats waar je de fles gaat voorbereiden goed schoon.
    2. Was je handen met warm water en zeep en droog ze af met een schone doek of keukenpapier
    3. Verwarm het water tot minimaal 70 of 30 graden afhankelijk van welk protocol je volgt.
    4. Lees de instructies op de verpakking om te weten hoeveel water en poeder je nodig hebt.
    5. Doe de juiste hoeveelheid poeder in het kopje of de fles.
    6. Voeg de precieze hoeveelheid poeder aan het water toe.
    7. Goed mengen door het te schudden (met deksel) of een draaiende beweging te maken.
    8. Maak de buitenkant van de kop of fles droog met een droge of wegwerpdoek.
    9. Check dat de voeding voldoende is afgekoeld door een beetje op de binnenkant van je pols te laten druppen.
    10. Voed de baby.
    11. Gooi overgebleven kunstvoeding weg.

     

    Hoeveel voeding heeft mijn baby nodig?

    Hoeveel voeding je baby nodig heeft hangt er van af wat voor voeding hij krijgt.

    Moedermelk wordt beter opgenomen en helpt het metabolisme van de baby reguleren door middel van hormonen.

    Tussen de 1 en 6 maanden verandert er weinig aan de hoeveelheid melk die een baby nodig heeft als hij moedermelk krijgt. Kinderen variëren in hun behoeften tussen de 570ml en 900ml per dag, met een gemiddelde van 750. Deze hoeveelheid kun je delen door hoe vaak je baby per dag drinkt.

    Baby's die kunstvoeding krijgen drinken vaak meer dan baby's die moedermelk krijgen.

    Waar dit door komt is nog niet geheel duidelijk. Het kan zijn dat door de manier van voeden, namelijk de fles in plaats van de borst, maakt dat de snelheid waarmee de vloeistof uit de fles stroomt het moeilijk maakt voor de baby om te stoppen met drinken.

    Ook kan de verwachting ontstaan bij de ouders dat de fles leeg moet. Zo krijgt de baby niet de kans te stoppen met drinken wanneer zij genoeg gehad heeft en leert ze niet te luisteren naar het gevoel dat ze vol is. Het kan ook dat de essentiële voedingsstoffen minder goed opgenomen worden, en er daardoor meer gedronken moet worden om dezelfde hoeveelheid voedingsstoffen binnen te krijgen.

    Gemiddeld drinkt een baby die 100% kunst voeding drinkt:

    Leeftijd Gemiddelde ml per dag
    0-3 weken  620 
    3 weken tot 2 maanden 780
    2 tot 6 maanden 950
    6 tot 9 maanden  830
    9 tot 12 maanden: 740

    De eerste dagen is het maagje van de baby heel klein.

    Afhankelijk van de maat van de baby en wie de metingen doet tussen de 14 en 38 ml. Dit komt neer op één à twee theelepels. De baby heeft dus regelmatig kleine voedingen nodig.

    Colostrum is hier heel geschikt voor omdat het heel snel opgenomen wordt en heel veel voedingsstoffen bevat.

    Rond dag drie begint de maaginhoud toe te nemen. Baby's kunnen vanaf dan meer melk drinken in één voeding.

    Hoe geef ik voeding aan mijn baby?

    Over de eeuwen heen zijn er vele manieren ontworpen om baby's te voeden.

    In onze cultuur voelt de fles vaak als de enige manier om je baby voeding te geven als ze niet uit de borst drinkt, maar er zijn vele manieren om je baby voeding te geven die behulpzaam kunnen zijn in verschillende situaties.

    Het zou kunnen dat sommige baby's niet meer aan de borst willen drinken als ze uit een fles hebben gedronken. Als je doel is om terug te gaan naar de borst is een andere methode dan via de fles misschien betere optie.

    Voeding uit een kopje (cup feeding)

    cupfeedingmother voeding babyBaby's kunnen vanaf de eerste dagen uit een kopje drinken. Bij pasgeborenen gebruiken we kleine kopjes van rond de 40 ml. Voor oudere baby's zijn er ook grote kopjes beschikbaar.

    Daarnaast zijn er opzetstukjes verkrijgbaar voor op een fles. Deze zorgen ervoor dat je kleine hoeveelheden tegelijk kunt geven op dezelfde manier als uit een kopje.

    Kopvoeden heeft een aantal voordelen:

    • Minder kans dat je baby de borst gaan weigeren.
    • Kopjes zijn minder bacteriegevoelig.
    • De baby heeft zelf controle over het voeden en dat maakt het zo goed als onmogelijk je baby te overvoeden. Dit verkleint de kans op overgewicht, ook in het latere leven doordat het geen gewoonte wordt te blijven eten wanneer je vol bent.
    • Daarnaast zijn kopjes bijna overal bij de hand, handig als je iets bent vergeten of onverwachts ergens langer bent dan verwacht.

    Voeden met een slangetje

    tub feeding voeding babyDeze methode houdt in dat er melk door een slangetje gebracht wordt naar waar de baby gaat drinken.

    Dit is meestal de moeders tepel maar het kan ook een mannenborst zijn of een vinger. Een groot voordeel van deze methode bij lacterende moeders is dat de borst gestimuleerd wordt; dit stimuleert de melkproductie.

    Het andere grote voordeel is dat niet lacterende ouders ook een vorm van borstvoeding kunnen geven en op die manier met hun baby kunnen hechten; vaders, moeders die het kind niet gebaard hebben, of ouders die niet lacteren wegens medische redenen. Voor veel ouders in de LGBTQ gemeenschap zou dit behulpzaam kunnen zijn.

    Er zijn verschillende soorten slangetjes met meerdere manieren om de melk vast te houden. Bijvoorbeeld een zak aan je nek, een spuit (met of zonder druk) die je aan je kleren kunt tapen. Je kunt ook zelf een voedingssysteem maken van een flesje waarvan je de speen ondersteboven in de fles zet en een groter gat geeft om de slang doorheen te halen. Door het flesje hoger of lager neer te zetten kan je de druk reguleren.

    suplementor voeding babyDe slangetjes kun je maar een beperkt aantal keer gebruiken maar ze zijn gelukkig niet heel duur (als je ze niet bij de grootste en bekendste merken koopt).

     

     

     

     

    Met een lepel

    spoonfeeding voeding babySommige ouders doen de voeding in een kopje en voeden hun baby met een lepel.

    Dit is een hele simpele methode, je hoeft er niks voor aan te schaffen of mee te nemen. Makkelijk te leren aan bijvoorbeeld een oppas. Deze methode geeft geen belemmering om terug te gaan naar de borst.

    Met een babyflesje

    Nu zijn we eindelijk bij de methode beland die je waarschijnlijk aan het begin al verwachtte.

    Deze methode wordt zwaar gepromoot en is het meest sociaal geaccepteerd. Je kinderdagverblijf zal er niet raar van opkijken. Deze methode maakt het ook makkelijk niet te morsen.

    In Nederland is er een overvloed aan soorten en maten van flessen.

    De hoge stroomsnelheid van veel flessen kan een probleem vormen. Wanneer de fles in de mond van de baby komt, is er meteen melk in haar mond, deze slikt ze dan weg. Bij het slikken is er een vacuüm in haar mondje ontstaan, waardoor er weer melk in haar mondje komt. Als dit te veel melk is kan ze niet goed ademen tenzij ze de melk weer weg slikt.

    Zo creëer je een vicieuze cirkel waar het kind steeds weer melk weg slikt om te kunnen ademen, tot het flesje leeg is.

    "Zo, die had honger!" zegt de ouder trots. In deze situatie kunnen baby's de fles gaan weigeren, of leren niet meer te voelen wanneer hun buikje vol is. Wat weer kan leiden tot overgewicht.

    Dit kan beter.

    Ten eerste kun je een langzamere speen gebruiken. Ik heb ooit alle spenen die ik makkelijk kon verkrijgen op een kolfapparaat gedaan en deze zacht laten pompen. Zo kon ik zien hoeveel verschil er was in milliliter per minuut.

    Het varieerde tussen 18 en 225 ml per minuut!

    Je kunt ook een indicatie krijgen door de fles met warm water te vullen en hem om te draaien. De vorm van de spenen lijkt erg weinig uit te maken.

    Ten tweede kun je de 'paced feeding' techniek toepassen.

    pasedfeeding voeding babyHierbij zet je de baby op je schoot zo dat hij bijna rechtop zit. Je brengt de fles rustig naar zijn mond en tikt zachtjes aan de lippen om toestemming te vragen om iets in zijn mondje te doen.

    Wanneer hij zijn mondje open doet breng je de speen in zijn mond. Je houd de fles zo laag vast dat de melk net de bovenrand van de speen vult, dit vermindert de druk op de melk en geeft de mogelijkheid aan de baby om even pauze te kunnen nemen.

    Blijf goed naar hem kijken wanneer hij drinkt. Als hij even pauze neemt breng je de fles iets omlaag, als hij weer gaat drinken breng je de fles wat omhoog.

    Dit is een belangrijk stuk communicatie tussen jou en je baby, jij leert zijn behoeften te zien en er op in te spelen en hij leert dat je hem ziet en met hem mee doet.

    Deze techniek leren aan derden, zoals een kinderdagverblijf, kan lastig zijn. In zulke situaties is een kopje misschien beter; je kunt geen voeding geven uit een kopje zonder goed naar de baby te kijken.

    De bevalling, dat is waar de meeste (toekomstige) ouders zich op richten. Hoe het daarna gaat, dat zie je vanzelf wel... Toch?

    Bereid je voor op de babytijd en leer wat je baby precies van je vraagt. Hoe zie je dat je baby moe is, honger heeft, wilt spelen of juist niet wilt spelen? En wat kun je het beste doen met deze signalen?

    Zorg voor die soepele overgang van zwanger zijn naar ouders zijn. Deze online cursus helpt je hierbij.

    Vitamine D suppletie bij flesvoeding

    Kleine kinderen (baby's) blijken zelf niet voldoende vitamine D in de huid te kunnen aanmaken.

    Daarom wordt er aangeraden om alle baby's vanaf dag 8 dagelijks een dosering van 10 microgram vitamine D te geven.
    Voorheen gold dit advies niet voor baby's die flesvoeding kregen omdat het al aan flesvoeding is toegevoegd. Omdat het bestaan van twee verschillende adviezen (één bij borstvoeding en één bij flesvoeding) vaak tot verwarring leidde is het advies sinds juni 2011 voor alle kinderen, ongeacht het type en de hoeveelheid voeding, hetzelfde.

    Het advies om dagelijks 10 microgram vitamine D in te nemen geldt tot je kindje 4 jaar wordt.  Voor kinderen met een donkere of getinte huidskleur is het advies om het hele leven extra vitamine D te geven.

    Ook voor zwangere vrouwen is het advies om dagelijks 10 microgram vitamine D te nemen.

    Vitamine D is nodig voor een gezonde botopbouw, een goede werking van de spieren en speelt een rol bij de weerstand.
    Het wordt in onze huid gemaakt onder invloed van zonlicht en zit vooral in zuivelproducten.

    Pasgeborenen hebben meestal ook extra vitamine K nodig

    Gerelateerde berichten

    chemische stoffen als bpa in zwangerschap

    Chemische stoffen zwanger

    We komen allemaal iedere dag in contact met meerdere chemische stoffen. Zijn ze wel veilig voor je (ongeboren) baby?

    billendoekjes zijn niet zo veilig als je denkt

    Billendoekjes – BabyUitzet

    Billendoekjes worden meerdere keren per dag gebruikt. Is dat wel verstandig?

    Babyuitzet Wat Koop Je Wanneer

    Checklist babyuitzet

    Wat heb je allemaal nodig en waar moet je op letten wanneer je het koopt? Werk de checklist af en zorg dat je goed voorbereid bent.

    man steunt vrouw tijdens bevalling

    Checklist bevalling

    Tips wat je geregeld moet hebben voor je bevalling

    Kraamdagen, Wat Kun Je Per Dag Verwachten Lees Het In Ons Dossier Kraamdagen

    De kraamdagen

    De kraamdagen, een bijzondere periode. Lees wat er per dag gebeurt en veel tips

    Wat Is Beter, Kraamvisite Of Kraamfeest

    Kraamvisite of babyborrel

    Wat zijn de voor- en nadelen van kraamvisite of een kraamfeest?

    Wil je zwanger worden of ben je zwanger?
    Met deze cursussen werk je aan een gezonde leefstijl.

    Met een zelfverzekerd gevoel bevallen?
    In deze cursussen antwoorden op al jouw vragen.

    Je baby leren kennen? Weer fit worden na je bevalling? Ontdek onze cursussen.

    Gerelateerde berichten
    borstvoeding en alcohol
    Alcohol borstvoeding

    Hoe zit het met alcohol en borstvoeding, kan af en toe een glaasje of is alcohol en borstvoeding echt een Lees meer

    zwangerschapsverlof voorbij
    Weer aan het werk na bevalling

    Weer aan het werk, het vraagt veel organisatie, lees onze tips om je dag goed te starten

    Borstvoeding Vraag En Antwoord, Regeldagen, Krijgt Mijn Baby Wel Genoeg Voeding 2
    Borstvoeding na de 6e maand

    Heeft je baby genoeg aan borstvoeding als hij 6 maanden oud is?

    geboorteaangifte
    De baby aangeven

    Wat neem je mee en hoe werkt het?

    jaloers op baby
    Jaloers zijn

    Betrap jij, als partner , je er wel eens op dat je jaloers bent op de baby?

    lachen baby
    Lachen van de baby

    De eerste weken lacht een baby reflexmatig, niet bewust. Vanaf wanneer gaat een baby echt lachen?