Zwangerschapsvergiftiging

Oftewel hoge bloeddruk zwangerschap

Een ernstige complicatie in de zwangerschap.
In deze blog lees je alles over hoge bloeddruk in de zwangerschap wat door veel mensen zwangerschapsvergiftiging wordt genoemd. Je leest wie een verhoogd risico heeft, of je het kunt voorkomen en hoe het behandeld kan worden.

Zwangerschapsvergiftiging

Oftewel hoge bloeddruk zwangerschap

Een ernstige complicatie in de zwangerschap.
In deze blog lees je alles over hoge bloeddruk in de zwangerschap wat door veel mensen zwangerschapsvergiftiging wordt genoemd. Je leest wie een verhoogd risico heeft, of je het kunt voorkomen en hoe het behandeld kan worden.

Tijdens de zwangerschap verandert er veel in je lichaam. Zo past je bloeddruk zich continu aan.

Halverwege de zwangerschap behoort de bloeddruk te dalen. Een gezonde bloeddruk blijft onder de 140/90 mm Hg. Helaas is een te hoge bloeddruk een van de meest voorkomende complicaties in de zwangerschap.

 

Hoge bloeddruk tijdens je zwangerschap (zwangerschapsvergiftiging)

De bloeddruk is een getal wat aangeeft met hoeveel druk je bloed tegen de wand van je bloedvaten drukt, als je bloeddruk te hoog is, is er teveel druk en spreken we van hoge bloeddruk in de zwangerschap, oftewel zwangerschapshypertensie.

De bloeddruk wordt weergegeven in 2 getallen.

De bovendruk (systolische druk) is de druk waarmee je hart het bloed rondpompt, deze moet liefst onder de 140 mmHg blijven.

De onderdruk (diastolische druk) is de druk als het hart in rust is en het bloed terugstroomt naar het hart, deze moet liefst onder de 90 mmHg blijven.

 

Gratis Baby op komst pakket

Schrijf je in en ontvang ons nieuwste magazine, het 9 maanden plan, het handboek Gezond zwanger en nieuws omtrent jouw zwangerschap in je e-mail.

"*" geeft vereiste velden aan

 

 

 

baby op komst pakket 

 

Mid pregnancy drop

Normaal daalt je bloeddruk rond de 20 weken zwangerschap, we noemen dit de mid pregnancy drop, en stijgt daarna weer naar het normale niveau.

Bij sommige vrouwen treedt er geen mid pregnancy drop op, zij lopen waarschijnlijk een verhoogd risico om later in de zwangerschap een té hoge bloeddruk te krijgen.

Een te hoge bloeddruk treedt meestal op aan het eind van het tweede trimester (2e drie maanden) of in het derde trimester.

Zwangerschapsvergiftiging is meest voorkomende complicatie

Zwangerschapshypertensie, ook wel zwangerschapsvergifiting genoemd, is de meest voorkomende complicatie in de zwangerschap,10 tot 15% van de vrouwen zwanger van hun eerste kind krijgt ermee te maken. Bij een tweede zwangerschap ligt dit rond de 6%.

Hierbij is 70% veroorzaakt door de zwangerschap en bij 30% blijkt het een hoge bloeddruk te zijn die ook buiten de zwangerschap bestaat.

Wanneer is er sprake van zwangerschapsvergiftiging?

Er mag pas gesproken worden over hoge bloeddruk als er tenminste 2 x een verhoogde bloeddruk gemeten is met een tussenpoos van tenminste 4 uur.

Er is sprake van hoge bloeddruk als bij herhaalde meting de bovendruk hoger is dan 140 en/of de onderdruk hoger dan 90.

Toch zeggen deze cijfers ook niet alles. Een zwangere die buiten de zwangerschap een lage bloeddruk heeft, bijvoorbeeld 90/60, kan al een, voor haar, te hoge bloeddruk hebben als hij bijvoorbeeld 130/85 is.

Volgens de geldende regels zou dit niet gaan om een hoge bloeddruk, maar voor deze mw  kan deze bloeddruk toch te hoog zijn en klachten geven.

Naast de bloeddruk zijn de klachten die de zwangere heeft heel belangrijk om bijvoorbeeld op het spoor te komen van het pre-eclampsie of het HELLP syndroom.

Een hypertensie die reeds voor de 20e week van de zwangerschap bestaat, wordt niet veroorzaakt door de zwangerschap en is een hypertensie die ook buiten de zwangerschap bestaat.

Licht verhoogde bloeddruk

Een licht te hoge bloeddruk geeft vaak geen problemen, maar je verloskundige zal je wel extra controleren om in de gaten te houden of het niet nog verder stijgt.

Bij klachten moet je altijd direct je verloskundige bellen, dit geldt zeker als je ineens veel vocht gaat vasthouden, hoofdpijn krijgt en/of een pijnlijke maagstreek hebt.

Hoe de hoge bloeddruk behandeld wordt hangt van de ernst van de situatie af. Bij een matige hoge bloeddruk kan de behandeling volstaan met extra controle, maar de behandeling van pre-eclampsie of HELLP is ingrijpender.

Vrouwen die pre- eclampsie of HELLP hebben doorgemaakt hebben vaak psychische klachten. Verderop in dit artikel gaan we hier verder op in.

De oorzaak van hoge bloeddruk in de zwangerschap is nog niet volkomen duidelijk.

Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging)

Een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie is pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging of toxicose genoemd.

We spreken van pre-eclampsie als er naast de hoge bloeddruk ook meer dan 300 milligram eiwit per 24 uur in de urine wordt uitgescheiden.

Daarom zal de verloskundige ook altijd je urine nakijken als je een hoge bloeddruk hebt.

Het verlies van eiwitten kan duiden op nierbeschadiging en vereist extra controle van diverse organen van de vrouw en de conditie van de baby.

Ook vaginale afscheiding (fluor), dat in de urine komt bij het plassen, kan echter zorgen voor eiwit in je urine. Daarom moet je altijd zogenaamde 'schone' urine meenemen als er sprake is van hoge bloeddruk.

Over de behandeling van pre-eclampsie lees je verderop in dit artikel meer.

Urine schoon meenemen

Als de verloskundige je vraagt om urine mee te nemen in verband met een hoge bloeddruk, is het dan ook verstandig om een gewassen plas aan te leveren.

Dit houdt in dat je eerst een klein beetje plast gewoon in het toilet, dan stop je even met plassen, vervolgens poets je tussen je schaamlippen met een natte tissue of watten en daarna plas je weer een beetje.

Deze plas vang je op in een potje en daarna plas je verder uit in het toilet. De verloskundige wil dus graag de middelste, schone, plas hebben.

Zwangerschapsvergiftiging is een ernstige bedreiging

Hoge bloeddruk in de zwangerschap kan een ernstige bedreiging zijn voor de gezondheid van moeder en kind.

Vooral als het uitmond in de ernstige vormen als pre-eclampsie of het HELLP syndroom kan er sprake zijn van een zeer ernstige situatie voor de gezondheid van moeder en kind.

Het Hellp syndroom

Het HELLP syndroom is een zeer ernstige vorm van hoge bloeddruk in de zwangerschap. Bij het HELLP syndroom is er niet alleen sprake van eiwitverlies, en dus nierschade, maar ook van schade aan de lever en veranderingen in het bloed die bedreigend zijn voor moeder en kind.

HELLP staat voor Hemolyse (bloedafbraak) Elevated Liver enzymes (verhoogde leverenzymen) en Low Platelets (lage bloedplaatjes).

Dit betekent dat er verhoogde bloedafbraak is, leverschade en lage bloedplaatjes die voor de bloedstolling moeten zorgen.

Hoewel het HELLP syndroom bijna altijd gerelateerd wordt aan een hoge bloeddruk, heeft 15% van de vrouwen die het HELLP syndroom ontwikkelen geen hoge bloeddruk gehad.

Het HELLP syndroom is voor moeder en kind een levensbedreigende complicatie van de zwangerschap.

Over de behandeling van het HELLP syndroom lees je verderop in dit artikel meer.

Eclampsie

Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) , maar ook het HELLP syndroom, kunnen (gelukkig zelden) overgaan in eclampsie.

Bij eclampsie is er sprake van insulten (toevallen) die lijken op een toeval van epilepsie. Bij 1 op de 200 vrouwen met ernstige pre-eclampsie of HELPP treedt deze complicatie op.

Eclampsie dient met spoed in het ziekenhuis te worden behandeld. Het is een levensbedreigende situatie voor zowel moeder als kind.

Overzicht onderwerpen

    Ben je zwanger, wil je zwanger worden of heb je net een kindje gekregen?

    Door het grote aanbod zwangerschapscursussen is het soms lastig kiezen.

    Wij ontwikkelden een keuzehulp voor jou. Op basis van een paar korte vragen laten we je zien welke (online) cursus bij jou past.

    Verandering bloeddruk zwangerschap

    In de zwangerschap verandert er veel in je lichaam, ook in je bloedcirculatie.

    De normale zwangerschap is een extra belasting voor het hart. Het circulerende bloedvolume neemt met veertig procent toe. Om dit extra volume te kunnen rondpompen, wordt het hart iets groter en kan dus meer bloed bevatten en gaat het hart 10 tot 15 slagen per minuut sneller kloppen.

    Door de toename van de hoeveelheid bloed en verandering in je hartslag zijn er aanpassing in de bloeddruk nodig ter voorkoming van hoge bloeddruk.

    Vroeg in de zwangerschap treedt er, ondanks de toegenomen hoeveelheid bloed, een daling van de bloeddruk op. Dit wordt veroorzaakt doordat de veranderende hormonen in de zwangerschap een vaatverslappende en vaatverwijdende werking hebben. Hierdoor ontstaat er minder druk in de vaten en daalt de bloeddruk.

    De diastolische druk (onderdruk) daalt geleidelijk en is omstreeks 20-22 weken, 10 tot 15 mmHg lager dan buiten de zwangerschap.

    In het laatste trimester stijgt de diastolische druk weer tot de waarde van voor de zwangerschap. Een diastolische druk lager of gelijk aan 90mmHg wordt als normaal beschouwd.

    In de tweede helft van de zwangerschap drukt de groter wordende baarmoeder op de vaten in het bekken. Hierdoor wordt de terugstroom van het bloed uit de benen bemoeilijkt en kunnen er makkelijk spataderen ontstaan.

    Sommige zwangere vrouwen kunnen niet op hun rug liggen en wordt duizelig als zij dat toch doen. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de groter wordende baarmoeder de grote lichaamsader, de Vena Cava, (die naast de ruggenwervel loopt) kan dichtdrukken.

    Hierdoor kan het bloed niet meer terugstromen naar het hart. Dit heeft als gevolg dat de bloeddruk kan wegvallen en hierdoor wordt de zwangere vrouw erg duizelig. Als ze op haar zij draait, is het probleem opgelost en komt de circulatie weer goed op gang. De baby lijdt geen schade van deze korte onderbreking van de circulatie.

    Zo zie je maar, er verandert veel meer in je lijf dan alleen het groter worden van je buik, borsten en de groei van je baby.

    Zwangerschapsvergiftiging in beeld

    Een mooie infographic die in één oogopslag laat zien wat er gebeurt met je bloeddruk in de zwangerschap en wat er gebeurt bij hoge bloeddruk.

    Met dank aan shopvoorgezondheid.nl

    Hoge Bloeddruk In Beeld Uitgelegd

    Je bloeddruk meten

    Bij iedere zwangerschapscontrole wordt je bloeddruk gemeten. Je krijgt een band om je bovenarm die wordt opgeblazen. Dit kan even een knellend gevoel geven.

    De band is verbonden met de bloeddrukmeter. Door het oppompen van de band wordt het bloedvat dichtgedrukt en is er even geen bloedstroom.

    De verloskundige of assistente zal met een stethoscoop in je elleboogplooi luisteren en langzaam de lucht uit de band laten lopen. Zodra het vat weer voldoende geopend is om de bloedstroom weer op gang te laten komen, hoort de verloskundige het kloppen van het vat; dit is de bovendruk (systolische druk).

    Als het vat weer helemaal open is en het bloed weer vrij kan stromen, verdwijnt het kloppende geluid. Op het moment dat het kloppen stopt, leest de verloskundige de bloeddrukmeter weer af en dit is de onderdruk (diastolische druk).

    In zijligging is de bloeddruk het betrouwbaarst. Bij twijfel of de bloeddruk al dan niet te hoog is, zou in zijligging gemeten moeten worden.

    Spanning, angst en inspanning kunnen de bloeddruk tijdelijk verhogen. Het is dan ook verstandig om te zorgen dat je op tijd bent voor je afspraak zodat je niet hoeft te gaan rennen en hijgend aan de bloeddrukmeter zit.

    De waarden van de bloeddruk kan wisselen. Dit is heel normaal.

    Kom op tijd voor je afspraak, zodat je rustig bent als je bloeddruk gemeten wordt.

    Zwangerschapsvergiftiging symptomen

    Welke klachten kun je hebben bij hoge bloeddruk in de zwangerschap?

    Bij een onderdruk van 90-95 zonder eiwitverlies hebben de meeste zwangeren geen klachten. We spreken van een milde hypertensie.

    Klachten die kunnen worden veroorzaakt door een té hoge bloeddruk in de zwangerschap en/of kunnen wijzen op pre-eclampsie en (erger nog) het HELLP syndroom zijn:

    • Hoofdpijn;
    • Gezichtsstoornissen zoals zwarte vlekken of lichtflitsen zien, sterretjes zien, of vaag zien
    • Plotseling vocht vasthouden en dan vooral in de handen en het gezicht (let op, vocht vasthouden kan ook een heel normaal verschijnsel zijn in de zwangerschap, vooral in de voeten, enkels en handen);
    • Beknellend gevoel rond de maagstreek en het hoofd (het zogenaamde bandgevoel);
    • Misselijkheid en braken;
    • Geheel gevoel van malaise;
    • Tintelingen in de vingers;
    • Pijn in de bovenrug of tussen de schouderbladen.

    Dit is een rijtje van typische klachten dat past bij pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) of het HELLP syndroom. Deze klachten treden lang niet altijd allemaal op.

    Vaak hebben zwangeren wat vagere klachten als last van de maagstreek/misselijkheid en extreem vocht vasthouden. Klachten kunnen ook in vlagen optreden en daarna weer een tijdje verdwijnen.

    Verder is een deel van de klachten ook vrij normaal in de zwangerschap.

    Tintelingen in je vingers tijdens de zwangerschap wijzen vaker niet dan wel op een hoge bloeddruk en worden dan veroorzaakt door het vocht dat veel zwangere vrouwen vasthouden.

    Zo ook hoofdpijn of misselijkheid in de zwangerschap. Ook dit heeft heel vaak niets met een hoge bloeddruk te maken.

    Maar als je je plotseling niet lekker voelt, één of meerdere van bovenstaande klachten hebt en ineens veel vocht vasthoudt, neem dan altijd voor de zekerheid contact op met je verloskundige/huisarts of gynaecoloog.

    Hoge bloeddruk zwangerschap voorkomen

    Hoge bloeddruk is de meest voorkomende en ernstige complicatie van de zwangerschap. Vroeger werd een zoutloos of zoutarm dieet geadviseerd. Inmiddels is gebleken dat hiermee zwangerschapshypertensie niet voorkomen kan worden.

    Ook als er al sprake is van hoge bloeddruk in de zwangerschap is een dieet zonder zout niet zinvol. Maar natuurlijk geldt wel het algemene advies: wees matig met zout.

    Maar we weten inmiddels wel dat het drinken van voldoende melk het risico op hoge bloeddruk met maar liefst 55% kan verlagen. Lees vooral even verder bij Calcium tekort.

    Dit kun jij doen aan hoge bloeddruk in de zwangerschap te voorkomen:

    Risico factoren voor zwangerschapsvergiftiging

    Onderstaande factoren verhogen het risico op het krijgen van pre-eclampsie.

    Hoog risico

    • Pre-eclampsie in eerdere zwangerschap;
    • Type 1 of 2 diabetes;
    • Chronische nierziekten;
    • Reeds bestaande hoge bloeddruk (voor de zwangerschap);
    • Auto-immuunziekten als SLE of APS.

    Matig verhoogd risico

    • Eerste keer zwanger of langer dan 10 jaar tussen 2 zwangerschappen in;
    • Ouder dan 40 jaar;
    • Moeder of zus hebben pre-eclampsie gehad;
    • Meerling zwangerschap;
    • Obesitas, BMI > 35;
    • Slechte werking placenta in eerdere zwangerschap;
    • Zwanger na eicel donatie.

    Preconceptionele vasculaire screening

    Vrouwen met een verhoogd risico op bloeddrukproblemen in de zwangerschap kunnen onder andere bij het Universitair Medisch centrum Maastricht een preconceptionele vasculaire screening laten doen.

    Dit onderzoek vindt plaats voordat je (opnieuw) zwanger wordt!

    Ze onderzoeken je bloedsomloop, hart en vaten, stolling- en antistolling-factoren, het afweersysteem, de nierfunctie en de stofwisseling van suiker en vetten van je lichaam.

    Door voor de zwangerschap te achterhalen of er onderliggende problemen zijn, die o.a. hoge bloeddruk in de zwangerschap kunnen veroorzaken, kunnen deze onderliggende problemen worden behandeld. Hierdoor verlaag je de kans op hoge bloeddruk in een volgende zwangerschap fors.

    Dit onderzoek wordt aangeboden aan vrouwen met voorgaande zwangerschapsproblemen als hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, HELLP-syndroom, foetale groeistoornissen en sterfte, voortijdige loslating van de moederkoek.

    Maar ook vrouwen die zonder eerdere zwangerschap een verhoogd risico hebben op het ontstaan van hoge bloeddruk in de zwangerschap kunnen in aanmerking komen voor dit onderzoek.

    Het onderzoek duurt ongeveer een halve dag en wordt op dit moment in een beperkt aantal universitaire centra uitgevoerd. Uiteraard moet je een verwijzing van een arts hebben om voor het onderzoek in aanmerking te komen.

    Oorzaken zwangerschapsvergiftiging

    De oorzaken van zwangerschapsvergiftiging zijn nog niet precies bekend

    Hoewel er veel onderzoek gedaan is en wordt naar de oorzaken van zwangerschapshypertensie (hoge bloeddruk veroorzaakt door de zwangerschap), weten we nog steeds niet zeker wat de oorzaak is.

    Wel zijn er sterke aanwijzingen dat bepaalde zaken, vaak in combinatie met elkaar, een rol spelen.

    Hieronder tref je een opsomming aan van zaken die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van zwangerschapshypertensie (ook wel zwangerschapsvergiftiging genoemd).

    Erfelijke oorzaak hoge bloeddruk in zwangerschap

    Hoge bloeddruk in de zwangerschap wordt waarschijnlijk veroorzaakt door en combinatie van factoren.

    Bekend is dat vrouwen van wie de moeder of zussen pre-eclampsie hebben gehad een verhoogd risico hebben om dit ook te krijgen.

    Als je moeder tijdens de zwangerschap van jou pre-eclampsie heeft gehad, is het risico zelfs nog wat groter.

    Behandeling hoge bloeddruk zwangerschap

    Rust helpt bij matig hoge bloeddruk

    Bij een matig hoge bloeddruk, die laat in de zwangerschap ontstaat en waarbij er geen sprake is van complicaties als pre-eclampsie is rust en goede controle vaak voldoende.

    Bij een onderdruk tot 95mmHg zul je meestal gewoon bij de verloskundige onder controle mogen blijven. Meestal zal de verloskundige je vaker willen zien en dan je bloeddruk en urine controleren.

    Zolang de bloeddruk niet verder stijgt, er geen verlies is van eiwitten en geen klachten zijn, zal er een afwachtend beleid worden aangehouden.

    Op het moment dat er klachten optreden, de bloeddruk nog verder stijgt of er sprake is van eiwitverlies in de urine, zal de verloskundige je doorverwijzen naar de gynaecoloog.

    De gynaecoloog zal in eerste instantie je bloeddruk meten met een Dynamap. Dit is een automatische bloeddrukmeter die je bloeddruk over een langere periode meet en zo laat zien hoe je bloeddruk gedurende bijvoorbeeld een half uur is als je rust en op je zij ligt.

    Naast de bloeddrukmeting zal de gynaecoloog bijna altijd een hartfilmpje (CTG) laten maken om te kijken hoe de conditie van de baby is.

    Verder zal er bloedonderzoek plaatsvinden om je lever- en nierfuncties te controleren en een aantal waarden in je bloed te checken. De bloeduitslagen geven een goed beeld van de conditie van de moeder.

    Afhankelijk van hoe ziek de moeder is, de hoogte van de bloeddruk, de conditie van de baby en de bloeduitslagen zal de gynaecoloog beslissen wat de beste behandeling in jouw situatie is.

    Soms kunnen dit poliklinische controles zijn. In een ander geval is ziekenhuisopname noodzakelijk om de conditie van moeder en kind continue te kunnen controleren.

    Als de bloeduitslagen goed blijven, is het vaak mogelijk de zwangerschap voort te laten duren of de bevalling in te leiden als de zwangerschap ver genoeg gevorderd is.

    Als de zwangerschap nog niet ver genoeg gevorderd is om de bevalling in te leiden, kan het soms nodig zijn om bloeddrukverlagende medicijnen te geven.

    Behandeling zwangerschapsvergiftiging (pre eclampsie)

    Als er sprake is van een hoge bloeddruk EN eiwit in de urine (bij een gewassen plas) noemen we dit pre-eclampsie.

    Alarmsignalen die kunnen duiden op pre-eclampsie

    • Plotseling veel vocht vasthouden;
    • Hoofdpijn;
    • Sterretjes zien;
    • Hevige pijn in bovenbuik/maagstreek;
    • Hevig overgeven.

    Bij pre-eclampsie is opname in het ziekenhuis noodzakelijk

    • De conditie van moeder en kind moeten erg goed in de gaten gehouden worden;
    • De bloeddruk wordt meerdere keren per dag gemeten;
    • Je bloed wordt zeer regelmatig onderzocht waarbij gekeken wordt naar de lever- en nierfuncties en de bloedstolling;
    • Je urine wordt gecontroleerd. Zowel de hoeveelheid als het eiwit in de urine;
    • Verder worden er regelmatig hartfilmpjes gemaakt om de conditie van de baby te controleren en ook echo’s zullen regelmatig gemaakt worden.

    Behandeling van pre eclampsie

    De ernst en het verloop van pre-eclampsie verschillen per persoon. Soms zijn er lange tijd weinig of geen klachten, maar een ander kan in korte tijd ernstig ziek worden. Bij een ernstige vorm van pre-eclampsie kunnen stuipen optreden. Stuipen zijn aanvallen met trekkingen van armen en benen, we noemen dit eclampsie.

    Afhankelijk van de ernst van de situatie kan er behandeld worden met medicatie om de bloeddruk te verlagen of is het nodig om de zwangerschap te beëindigen, vaak door middel van een keizersnede of wordt de bevalling ingeleid.

    Als de situatie nog niet zo ernstig is dat de baby geboren moet worden krijg je bedrust. Rust kan de bloeddruk verlagen.

    Als de zwangerschap beëindigd moet worden, zal afhankelijk van de ernst van de situatie en de duur van de zwangerschap worden gekozen voor een inleiding of een keizersnede. Bij een heel jonge zwangerschap, minder dan 34 weken, zal meestal gekozen worden voor een keizersnede.
    Als de zwangerschap verder gevorderd is en de conditie van de moeder niet al te slecht is, kan een bevalling middels een inleiding plaatsvinden.

    Longrijping

    Als je minder dan 34 weken zwanger bent, zal zo snel mogelijk gestart worden met het geven van een middel (corticosteroïden) om de longen van de baby te laten rijpen.
    Long onrijpheid is immers een groot probleem als baby’s voor de 34ste week geboren moeten worden.

    Maar ook de hersenen en darmen van de baby zijn nog niet klaar voor een leven buiten de baarmoeder.

    Toch is er bij ernstige pre-eclampsie vaak geen keuze.

    De situatie kan levensbedreigend zijn voor zowel moeder als kind als de zwangerschap niet wordt beëindigd.

    Als je minder dan 32 weken zwanger bent vindt er meestal een overplaatsing naar een academisch ziekenhuis plaats omdat die de beste opvangmogelijkheden hebben voor veel te vroeg geboren baby’s.

    Behandeling HELLP syndroom

    Bij het HELLP syndroom is er sprake van een hoge bloeddruk (hoeft trouwens niet altijd), eiwit in de urine, dus gestoorde nierfuncties, gestoorde leverfuncties en een verhoogde afbraak van rode bloedcellen.

    Verder is er een tekort aan bloedplaatjes waardoor het bloed niet goed meer kan stollen.

    Het HELLP syndroom kan een levensbedreigende situatie geven voor moeder en kind.

    Opname in het ziekenhuis is dan ook absoluut noodzakelijk. Afhankelijk van hoe ver de zwangerschap gevorderd is en hoe ziek de moeder is, zal een behandeling worden ingesteld.

    Als de zwangerschap ver genoeg gevorderd is en de moeder niet al te ziek is, zal vaak gekozen worden om de zwangerschap te beëindigen.

    Dit kan door middel van het inleiden van de bevalling of door een keizersnede. Ook dit is afhankelijk van hoe ziek de moeder is.

    Soms is het niet mogelijk om op dat moment de zwangerschap te beëindigen, bijvoorbeeld omdat de moeder te ziek is.

    Is het aantal bloedplaatsjes bijvoorbeeld veel te laag, dan is een bevalling een zeer risicovolle onderneming. Het bloed kan immers niet goed stollen en het risico van teveel bloedverlies tijdens de bevalling (of dit nu een vaginale bevalling of een keizersnede is) is groot. In dat geval zal de conditie van de moeder eerst verbeterd moeten worden.

    Treedt het HELLP syndroom vóór de 32ste week van de zwangerschap op, dan zal de gynaecoloog beoordelen wat de beste optie is; de zwangerschap proberen te verlengen of het kindje toch geboren laten worden.

    Als de gynaecoloog vindt dat het kindje beter af is buiten te baarmoeder, of dat het doorgaan van de zwangerschap te riskant is voor de moeder, dan zal er gestart worden met het geven van een middel(corticosteroïden) om de longen van de baby te laten rijpen.

    Onrijpheid van de longen zorgt er voor dat de meeste baby’s die zo vroeg geboren worden zelf nog niet kunnen ademen.

    Door corticosteroïden toe te dienen, wordt de rijpheid van de longen bevorderd. Als een baby 48 uur voor de geboorte dit middel krijgt, heeft het vaak voldoende werking gehad om de baby na de geboorte zelfstandig te laten ademen.

    Maar ook als het middel maar 12 uur voor de geboorte wordt toegediend, heeft het nog een gunstig effect.

    Daarnaast zijn deze baby’s vaak te klein omdat de doorbloeding van de placenta is verslechterd door de hoge bloeddruk en bijkomende problemen. Ook de darmen en het zenuwstelsel zijn nog niet voldoende ontwikkeld voor een leven buiten de baarmoeder.

    Maar soms is er gewoon geen keuze en moet de baby geboren worden. Als de zwangerschap nog niet tot 32 weken gevorderd is, gebeurt dit meestal met een keizersnede.

    Gevolgen moeder zwangerschapsvergiftiging

    De meeste vrouwen herstellen volledig na zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie of het HELLP syndroom. Hoe zieker de vrouw was, hoe langer het herstel over het algemeen duurt.

    Dan hebben we het niet alleen over het lichamelijke herstel, maar vooral psychisch blijken pre-eclampsie (of eclampsie) en HELLP (zwangerschapsvergiftiging) er behoorlijk in te hakken.

    Gemiddeld blijf je na de bevalling nog een paar dagen op de high care unit van het ziekenhuis. Vervolgens ga je naar de kraamafdeling en dan mag je na een paar dagen naar huis. Niet omdat je volledig hersteld bent, maar omdat ze in het ziekenhuis niets extra meer voor je kunnen doen.

    Zorg ervoor dat er thuis hulp is. Niet alleen de eerste dagen, maar voor een langere periode.

    Je bent ernstig ziek geweest en je hebt rust nodig om hiervan te herstellen. Mocht je baby in het ziekenhuis liggen dan is het al erg druk voor je om iedere keer naar je kindje te gaan.

    Je bent nog maar net bevallen en eigenlijk zou je moeten rusten en genieten. Maar daar is bij jullie geen sprake van. Je voelt je belabberd, je emoties staan volkomen op zijn kop en je hebt vaak angst om hoe het met je baby zal gaan.

    De zorg voor het huishouden en eventuele andere kinderen moet dan zo min mogelijk op jullie (jou en je partner) schouders terechtkomen. Mobiliseer dus zoveel mogelijk familie/vrienden om jullie te helpen.

    Lichamelijke schade

    Meestal houd je geen lichamelijke schade over aan pre-eclampie of het HELLP syndroom, maar het herstel kan lang duren.

    Je bent ernstig ziek geweest en je lichaam heeft een behoorlijke klap gekregen. Verwacht niet dat je binnen no-time alles weer zelf kunt en klachten vrij zult zijn.

    Daarnaast zijn er vaak de zorgen over je baby, die, bij een te vroege geboorte, nog in het ziekenhuis ligt.

    Afhankelijk van hoeveel te vroeg je baby geboren is geeft dit veel stress en onrust. Dit bevordert de genezing van je eigen lichaam natuurlijk niet.

    Het volledige herstel duurt dan ook vaak vele maanden en soms nog langer.

    Het herstel van ernstige hoge bloeddruk duurt soms erg lang.

    Het is bekend dat vrouwen die pre-eclampsie of het HELLP syndroom hebben gehad een groter risico lopen op het krijgen van hart- en vaatziekten, suikerziekte, chronische hypertensie en trombose op latere leeftijd.

    Gevolgen voor het kind

    Gevolgen baby zwangerschapsvergiftiging

    Ernstige zwangerschapsvergiftiging is levensbedreigend voor zowel moeder als kind

    Als een baby in de baarmoeder langdurig voedseltekort heeft nemen de reserves af. Daardoor is de baby minder goed bestand tegen dingen die niet goed gaan.

    Daarnaast is de navelstreng dunner bij baby’s met een groeiachterstand of bij een vroeggeboorte. Dit zorgt ook voor een extra risico op dichtdrukken van de navelstreng. Normaal zijn de vaten in de navelstreng omgeven door een dikke gelei, die beschermt tegen dichtdrukken. Bij baby’s in nood is deze gelei veel dunner.

    Vaak is er minder vruchtwater wat ook weer een verhoogd risico geeft op het dichtdrukken van de navelstreng.

    Als een navelstreng wordt dichtgedrukt, krijgt de baby helemaal geen zuurstof meer en lijdt dit niet zelden tot het overlijden van de baby.

    Na de geboorte zijn de problemen afhankelijk van het tijdstip van geboren worden.

    Hoe verder de zwangerschap gevorderd was, hoe minder complicaties er over het algemeen zijn. Verder is het natuurlijk afhankelijk van hoe lang er al sprake is geweest van problemen met de bloeddruk en hoe ernstig de afwijking was.

    Is een baby geboren na een korte periode van hoge bloeddruk en is er geen sprake geweest van pre-eclampsie of HELLP syndroom, dan ondervinden deze baby’s meestal niet veel problemen.

    Na een lange periode van pre-eclampsie worden veel te magere baby’s geboren.

    Ook al was de zwangerschap vergevorderd, dan nog zie je dat deze kinderen minder weerstand hebben en dus vatbaarder zijn voor allerlei infecties.

    De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar de gevolgen op de lange termijn voor de baby’s.

    Hieruit is gebleken dat het helaas zo is dat een aantal kinderen blijvende gevolgen overhoudt aan de tekorten die zij hebben ondervonden tijdens de zwangerschap.

    Zuurstoftekort kan schade aan de hersenen veroorzaken. Deze kunnen licht zijn en van voorbijgaande aard zoals sommige ontwikkelingsachterstanden. Maar ook blijvende schade zie je vaker bij deze kinderen. Zo zijn ze vatbaarder voor het krijgen van allergieën en voor het ontwikkelen van astma.

    Psychische gevolgen zwangerschapsvergiftiging

    Niet alleen lichamelijke gevolgen van zwangerschapsvergiftiging

    Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging), eclampsie of het HELLP syndroom hebben niet alleen lichamelijke gevolgen. Het is een zeer ernstig ziektebeeld waarbij het leven van zowel moeder als kind niet zelden in gevaar is.

    Veel vrouwen herinneren zich stukken niet. Ze zijn zo ziek dat ze niet meer bij het volle bewustzijn meemaken wat er allemaal gebeurt en hoe ernstig de situatie is.

    Voor de partner is dit natuurlijk anders. Die maakt alles bij het volle verstand mee en vaak is er de angst voor het leven van twee mensen die hem/haar zo lief zijn.

    Dingen gaan vaak heel snel als er sprake is van een plotseling verergerend beeld. In een heel korte tijd moeten er beslissingen worden genomen, veelal door de artsen, maar ook de partner wordt hierin gekend.

    In een mum van tijd kun je voor vragen komen te staan als moeten we de zwangerschap afbreken om zo het leven van je vrouw te redden, maar met de nodige risico’s voor je kind.

    Hoewel de artsen natuurlijk de beslissing nemen, sta je er als partner wel bij en word je erin gekend. Niet zelden zal er met spoed een keizersnede moeten plaatsvinden waarbij volledig narcose gebruikt moet worden. De partner mag dan niet mee naar de operatiekamer en moet lijdzaam afwachten wat er gebeurt.

    Dit alles zorgt ervoor dat ernstige pre-eclampsie of het HELLP syndroom niet alleen doorwerken op de psyche van de vrouw, maar dat ook de partner het nodige te verwerken krijgt.

    De eerste dag (dagen) na de bevalling kunnen ook nog kritiek zijn voor de moeder, maar na een dag of wat is het gevaar voor haar geweken.

    Als je baby veel te vroeg geboren wordt blijft de angst over hoe het met hem/haar gaat. Niet zelden krijgen veel te vroeg geboren baby’s complicaties die ook weer voor de nodige stress en angst zorgen.

    Vrouwen zijn vaak heel verdrietig over het feit dat ze bijvoorbeeld onder narcose bevallen zijn.

    Ze hebben de bevalling niet bewust meegemaakt en dat doet pijn en geeft een groot gemis van de eerste momenten met je baby.

    Ook een verwijt naar je eigen lichaam komt vaak voor. Natuurlijk is dat niet terecht, maar daar trekt de psyche zich niets van aan.

    Het gevoel dat het lichaam gefaald heeft komt regelmatig bij vrouwen voor. Soms lukt het niet om borstvoeding te geven, gewoon omdat je nog zo ziek bent of omdat je baby veel te vroeg geboren is. Ook dat kan een gevoel van falen geven, maar natuurlijk ook het diepe gevoel van gemis.

    Je had je kindje zo graag aan de borst gehad en nu is dat je afgenomen.

    Verder komt het besef van hoe ziek je geweest bent en hoe slecht het had kunnen aflopen meestal pas na het ontslag uit het ziekenhuis.

    In het ziekenhuis gaat alles soms in vliegende vaart. Van een min of meer gezonde zwangere ben je ineens een ernstig zieke zwangere waarbij de zwangerschap beëindigd moet worden zonder dat je daar op voorbereid bent.

    Dit alles is zeer ingrijpend.

    De angst voor je eigen gezondheid en zeker ook voor die van je kindje zijn alles overheersend geweest. De tijd om dingen op een rijtje te zetten ontbreekt vaak.

    Beslissingen worden in zeer korte tijd genomen die ernstige consequenties kunnen hebben en waar je normaal gesproken samen lang en uitgebreid over zou willen praten. Nu kan dat niet. Dit heeft als gevolg dat het besef van alles wat er is gebeurd vaak veel later pas komt.

    Verwerking en hulp

    Praat er samen veel over, deel je angsten en gevoelens met elkaar. Ook voor de partner is het belangrijk dat hij/zij de gevoelens uit. Houd je niet sterk voor de ander. Jullie hebben beiden iets heel ingrijpends meegemaakt en dat moet je samen proberen een plekje te geven.

    Vooral als de baby ernstig ziek is, houden ouders zich vaak lang sterk.

    Zolang de stress en spanning hoogtij vieren blijven beiden op de been.

    Maar zodra het beter gaat met de baby, of het kindje naar huis mag, storten zij in. Pas dan worden alle moeheid, angsten en onzekerheden toegelaten en knapt er iets wat je eerder op de been hield.

    Probeer dit te voorkomen door ook tijdens de opname van je baby tussendoor voldoende rust te nemen en vooral veel met elkaar te praten.

    Hulp van de omgeving is ook heel belangrijk. Veel mensen die nooit pre-eclampsie of het HELLP syndroom hebben meegemaakt, hebben geen idee wat het precies inhoudt en hoe ernstig de situatie kan zijn geweest.

    Neem informatie uit het ziekenhuis mee voor de ouders en naaste vrienden of print deze informatie uit. Zodat ze ook een beetje begrijpen wat jullie hebben meegemaakt en langer begrip zullen hebben voor moeheid, labiliteit en andere klachten.

    Klachten die bij de vrouw lang kunnen aanhouden zijn

    moeheid, duizeligheid, lusteloosheid, concentratieverlies, verminderd geheugen, maar ook allerlei andere dingen.

    Soms houden klachten jaren aan.

    Medisch gezien worden er dan geen afwijkingen meer gevonden, maar de combinatie van erg ziek geweest zijn, de angsten, stress, oververmoeidheid en ga zo maar door kunnen ervoor zorgen dat het heel lang duurt voordat je je weer de oude voelt.

    Praat en zoek hulp. Schaam je er niet voor dat je het moeilijk hebt. Jullie hebben veel angsten moeten doorstaan. Psychische hulp is vaak echt nodig.

    Zoek professionele hulp als je er samen niet uitkomt. Praat in ieder geval eens met je huisarts, die kan je, indien nodig, verwijzen naar een psycholoog.

    De Stichting HELLP syndroom kan een goed hulpmiddel zijn voor informatie en contacten met lotgenoten, www.stghellpsyndroom.nl.

    Risico volgende zwangerschap

    Is het risico op hoge bloeddruk bij een volgende zwangerschap verhoogt?

    Bij zeer ernstige zwangerschapshypertensie of HELLP syndroom is de kans op herhaling in een volgende zwangerschap verhoogd.

    Volgende zwangerschap na ernstige zwangerschapsvergiftiging of HELLP syndroom:

    We weten dat voor het ontstaan van hoge bloeddrukproblemen in de zwangerschap er vaak iets misgaat in de aanpassingscapaciteit van je lichaam in de bloedsomloop.

    Onder andere het Universitair Medisch Centrum Maastricht doet hier veel onderzoek naar en ziet vrouwen die opnieuw zwanger willen worden het liefst al vóór de zwangerschap voor het volgende onderzoek:

    Preconceptionele vasculaire screening:

    Vrouwen met een verhoogd risico op bloeddrukproblemen in de zwangerschap kunnen bij onder andere het Universitair Medisch centrum Maastricht een preconceptionele vasculaire screening laten doen.

    Dit onderzoek vindt plaats voordat je (opnieuw) zwanger wordt!

    Ze onderzoeken je bloedsomloop, hart en vaten, stolling- en antistolling-factoren, het afweersysteem, de nierfunctie en de stofwisseling van suiker en vetten van je lichaam.

    Door voor de zwangerschap te achterhalen of er onderliggende problemen zijn, die o.a. hoge bloeddruk in de zwangerschap kunnen veroorzaken, kunnen deze onderliggende problemen worden behandeld. Hierdoor verlaag je de kans op hoge bloeddruk in een volgende zwangerschap fors.

    Dit onderzoek wordt aangeboden aan vrouwen met voorgaande zwangerschapsproblemen als hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, HELLP-syndroom, foetale groeistoornissen en sterfte, voortijdige loslating van de moederkoek.

    Maar ook vrouwen die zonder eerdere zwangerschap een verhoogd risico hebben op het ontstaan van hoge bloeddruk in de zwangerschap kunnen in aanmerking komen voor dit onderzoek.

    Het onderzoek duurt ongeveer een halve dag en wordt op dit moment in een beperkt aantal universitaire centra uitgevoerd. Uiteraard moet je een verwijzing van een arts hebben om voor het onderzoek in aanmerking te komen.

    Onderzoeken naar verhoogd risico zwangerschapsvergiftiging in volgende zwangerschap:

    In 2010 zijn allerlei data van vrouwen, die in de zwangerschap problemen hadden met de bloeddruk, onderzocht.

    Uit dit onderzoek komt naar voren dat calciumsuppletie en het geven van aspirine als medicijn het risico verlagen op een verhoogde bloeddruk en pre-eclampsie in een volgende zwangerschap.

    Om je risico op ernstige hoge bloeddruk te verlagen zou je minimaal 1 gram calcium per dag binnen moeten krijgen. Dat zijn 5 porties melkproducten.

    Heb je een verhoogd risico op hoge bloeddruk in de zwangerschap, bijvoorbeeld omdat je dit in je vorige zwangerschap hebt gehad, neem dan calciumtabletten (kalktabletten) met een dosering van 1 gram per dag als je van jezelf weet dat je niet voldoende melkproducten binnenkrijgt.

    Overigens is het ook voor vrouwen die niet eerder hoge bloeddruk in de zwangerschap hebben gehad verstandig om 1 gram calcium per dag binnen te krijgen.

    Als je nadenkt over een volgende zwangerschap (na ernstige pre-eclampsie of HELLP) is het verstandig om van tevoren een gesprek met je gynaecoloog aan te vragen over de verwachtingen voor die zwangerschap. Er zijn in Nederland tien perinatologische centra die een persoonlijke risicoscanning voor jou kunnen doen zodat jij weet wat jouw persoonlijke risico is.

    Je gynaecoloog kan je dan ook vertellen welke extra controles uit voorzorg verstandig zijn en of je onder controle van de gynaecoloog moet blijven gedurende de hele zwangerschap.

    Groot onderzoek naar herhalingskans

    Er is veel onderzoek gedaan naar de herhalingskans voor hoge bloeddruk in een volgende zwangerschap.

    Uit deze onderzoeken kom naar voren dat de herhalingskans op een hypertensieve aandoening (alle vormen van hoge bloeddruk in de zwangerschap) 20,7%. Deze herhalingskans is uit te splitsen in 13,8% preeclampsie, 8,6% zwangerschapshypertensie en 0,2% HELLP syndroom.

    Bij een mild verlopen hypertensie of pre-eclampsie, waarbij je na 37 weken zwangerschap bent bevallen van een baby met een normaal gewicht, mag je bij een volgende zwangerschap gewoon onder controle zijn van je verloskundige en zijn er geen verhoogde risico’s.

    Uit een kleinschalig onderzoek kwam naar voren dat 34% van de vrouwen die het HELLP syndroom doormaakten een volgende zwangerschap niet aandurft.

    Ook de partner is vaak erg bang en houdt een volgende zwangerschap vaak tegen. Het is ook niet niks als je hebt moeten ervaren dat je partners leven en dat van je kind in gevaar zijn.

    De verwerking van de gebeurtenis speelt een belangrijke factor bij de beslissing of men een volgende zwangerschap wel of niet aandurft.

    Contact met de stichting HELLP syndroom kan helpen in het nemen van jullie beslissing of het overwinnen van jullie angsten.

    Bronnen:

    KNOV.nl
    NVOG, richtlijn hypertensieve aandoeningen in zwangerschap 2023
    Universiteit van Maastricht, afdeling Obstetrie en Gynaecologie
    The uteroplacental circulation in hypertensive disorders of pregnancy; Doppler ultrasound and histopathological studies , Margriet Willemien Aardema, Rijksuniversiteit Groningen
    The HELLP syndrome : clinical course, underlying disorders and long-term follow up , M.G. van Pampus, Vrije Universiteit Amsterdam
    Risicoselectie en substandaard zorgfactoren bij eclampsie en ernstige HELLP in de eerste lijn NTOG

    Meest gestelde vragen over zwangerschapsvergiftiging:

    Ja, helaas kan dat. Soms zijn er geen signalen vooraf. In de volksmond noemt men alle vormen van hoge bloeddruk in de zwangerschap zwangerschapsvergiftiging, maar eigenlijk hebben we het over pre eclampsie. Hoge bloeddruk in combinatie met verlies van eiwitten, wat erop wijst dat je nieren hun werk niet helemaal goed meer doen. 
    Vaak zien we langzaam maar zeker een stijging van de bloeddruk waardoor je verloskundige of arts je zal informeren waar je zelf op moet letten en wanneer je direct moet bellen.
    Maar een enkele keer komt zwangerschapsvergiftiging als donderslag bij heldere hemel.

    Dit zijn signalen waarmee je direct contact op moet nemen met je verloskundige/arts:

    • hoofdpijn, terwijl je dat normaal niet hebt
    • pijn in je maagstreek, net onder je borstbeen of aan de zijkant van je buik
    • misselijkheid en overgeven
    • sterretjes zien of opeens slecht zien
    • opeens een opgeblazen gezicht, dikke handen of voeten (vocht vasthouden)
    • plotselinge bloedneus

    Bij een hoge bloeddruk zal je verloskundige je voor een consult naar de gynaecoloog sturen. Afhankelijk van hoe hoog je bloeddruk is wordt er een behandeling ingezet, dit kan variëren van meer rusten tot zorgen dat je baby geboren wordt. 

    Bij ernstige vormen van zwangerschapsvergiftiging is het vaak wenselijk om de baby geboren te laten worden.

    Lees de hoofdstukken Behandeling door voor meer info.

    Bij de mildere vormen heeft de zwangere vaak geen klachten en wordt het ontdekt als je op de reguliere controle komt.

    Er zijn wel een aantal symptomen die kunnen wijzen op zwangerschapsvergiftiging en waarmee je direct contact moet opnemen met je arts/verloskundige:

    • pijn of gevoel van band om bovenbuik, net onder je borsten.
    • plotseling vocht vasthouden wat zich uit in opgeblazen gezicht en dikke handen en voeten.
    • opeens misselijk of algeheel ziek voelen.

    In de volgende gevallen heb je een hoger risico op het ontwikkelen van hoge bloeddruk in de zwangerschap:

    • als je diabetes (suikerziekte) hebt
    • als je hart- of vaatziekten hebt
    • als je BMI hoger is dan 35
    • als je zus of moeder zwangerschapsvergiftiging heeft gehad
    • bij een meerling zwangerschap
    • als je 40 jaar of ouder bent
    • als je voor de zwangerschap al een hoge bloeddruk hebt
    marjolein lansbergen mensink baby op komst

    Marjolein Lansbergen - Mensink

    Physician Assistant Klinisch Verloskundige, journalist en klinisch epidemioloog

    Meer lezen

    Vaginale infectie
    Koorts in de zwangerschap
    Voor- of laagliggende placenta
    Zwangerschapssuiker
    (solutio placentae) Placenta loslating
    Keizersnede bij eerdere bevalling

    Dit bericht delen of bewaren?

    Deel dit bericht via Facebook, Twitter, e-mail of WhatsApp. Later lezen of zelf bewaren? Mail het dan naar jezelf.

    Met een zelfverzekerd gevoel bevallen?
    In deze cursussen antwoorden op al jouw vragen.

    Gerelateerde berichten
    Alcohol In De Zwangerschap Kan 1 Glaasje Kwaad
    Alcohol in de zwangerschap

    Wat doen alcohol met je baby in de zwangerschap?

    Tweeling, 1 Of 2 Eiig, Dit Is Het Verschil
    Meerling zwangerschap

    Hoe ontstaat een twee (of meer) ling eigenlijk? Is het erfelijk?

    Echo
    Echo

    Welke echo's kun je in de zwangerschap krijgen en welke zijn standaard?

    Pretecho, Waar Let Je Op Als Je Een Pretecho Wilt Laten Maken
    Pret echo

    Als je een pretecho wilt laten maken zijn er een aantal dingen die je van te voren moet weten en Lees meer

    zelf hartje luisteren
    Zelf naar het hartje luisteren baby

    Als partner kun je prima zelf het hartje luisteren van je baby. Wij leggen uit hoe.

    zwangerschapscontroles
    Wel of niet mee op controle

    Gaat je partner mee op controle en zo ja hoe vaak dan?