Hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk is de meest voorkomende complicatie in de zwangerschap.

Tijdens de zwangerschap verandert er veel in je lichaam. Zo past je bloeddruk zich continu aan. Halverwege de zwangerschap behoort de bloeddruk te dalen. Een gezonde bloeddruk blijft onder de 140/90 mm Hg. Helaas is een te hoge bloeddruk een van de meest voorkomende complicaties in de zwangerschap.

De bloeddruk is een getal wat aangeeft met hoeveel druk je bloed tegen de wand van je bloedvaten drukt, als je bloeddruk te hoog is, is er teveel druk en spreken we van hoge bloeddruk in de zwangerschap, oftewel zwangerschapshypertensie.

De bloeddruk wordt weergegeven in 2 getallen. De bovendruk (systolische druk) is de druk waarmee je hart het bloed rondpompt, deze moet liefst onder de 140 mmHg blijven. De onderdruk (diastolische druk) is de druk als het hart in rust is en het bloed terugstroomt naar het hart, deze moet liefst onder de 90 mmHg blijven.

Normaal daalt je bloeddruk rond de 20 weken, we noemen dit de mid pregnancy drop en stijgt daarna weer naar het normale niveau.
Waarom dat zo is en hoe dat werkt lees je in aanpassingen in de zwangerschap.

Bij sommige vrouwen treedt er geen mid pregnancy drop op, zij lopen waarschijnlijk een verhoogd risico om later in de zwangerschap een té hoge bloeddruk te krijgen. Een te hoge bloeddruk treedt meestal op aan het eind van het tweede trimester (2e drie maanden) of in het derde trimester.

Zwangerschapshypertensie is de meest voorkomende complicatie in de zwangerschap,10% van de zwangerschappen wordt gecompliceerd met hoge bloeddruk.

Hierbij is 70% veroorzaakt door de zwangerschap en bij 30% blijkt het een hoge bloeddruk te zijn die ook buiten de zwangerschap bestaat.

Wanneer is er sprake van hoge bloeddruk in de zwangerschap?

De verhoogde bloeddruk moet twee keer gemeten zijn met minimaal 4 uur tijdsverschil.
Er is sprake van hoge bloeddruk als bij herhaalde meting de bovendruk hoger is dan 140 OF de onderdruk hoger dan 90.

Toch zeggen deze cijfers ook niet alles. Een zwangere die buiten de zwangerschap een lage bloeddruk heeft, bijvoorbeeld 90/60, kan al een, voor haar, te hoge bloeddruk hebben als hij bijvoorbeeld 130/85 is.
Volgens de geldende regels zou dit niet gaan om een hoge bloeddruk, maar voor deze mw  kan deze bloeddruk toch te hoog zijn en klachten geven.

Naast de bloeddruk zijn de klachten die de zwangere heeft dan ook heel belangrijk om bijvoorbeeld op het spoor te komen van het HELLP syndroom.

Een hypertensie die reeds voor de 20e week van de zwangerschap bestaat, wordt niet veroorzaakt door de zwangerschap en is een hypertensie die ook buiten de zwangerschap bestaat.

Een ernstige vorm van zwwangerschapshypertensie is pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging of toxicoxe genoemd.
We spreken van pre-eclampsie als er naast de hoge bloeddruk ook meer dan 300 milligram eiwit per 24 uur in de urine wordt uitgescheiden. Daarom zal de verloskundige ook altijd je urine nakijken als je een hoge bloeddruk hebt.

Het verlies van eiwitten kan duiden op nierbeschadiging en vereist extra controle van diverse organen van de vrouw en de conditie van de baby.

Ook vaginale afscheiding (fluor), dat in de urine komt bij het plassen, kan echter zorgen voor eiwit in je urine. Daarom moet je altijd zogenaamde ‘schone’ urine meenemen als er sprake is van hoge bloeddruk.

Urine schoon meenemen:
Als de verloskundige je vraagt om urine mee te nemen in verband met een hoge bloeddruk, is het dan ook verstandig om een gewassen plas aan te leveren.
Dit houdt in dat je eerst een klein beetje plast gewoon in het toilet, dan stop je even met plassen, vervolgens poets je tussen je schaamlippen met een natte tissue of watten en daarna plas je weer een beetje. Deze plas vang je op in een potje en daarna plas je verder uit in het toilet. De verloskundige wil dus graag de middelste, schone, plas hebben.

Hoge bloeddruk in de zwangerschap kan een ernstige bedreiging zijn voor de gezondheid van moeder en kind.

Vooral als het uitmond in de ernstige vormen als pre-eclampsie of het HELLP syndroom kan er sprake zijn van een zeer ernstige situatie voor de gezondheid van moeder en kind.

Het HELLP syndroom is een zeer ernstige vorm van hoge bloeddruk in de zwangerschap.

Bij het HELLP syndroom is er niet alleen sprake van eiwitverlies, en dus nierschade, maar ook van schade aan de lever en veranderingen in het bloed die bedreigend zijn voor moeder en kind.
HELLP staat voor Hemolyse (bloedafbraak) Elevated Liver enzymes (verhoogde leverenzymen) en Low Platelets (lage bloedplaatjes).
Dit betekent dat er verhoogde bloedafbraak is, leverschade en lage bloedplaatjes die voor de bloedstolling moeten zorgen.

Hoewel het HELLP syndroom bijna altijd gerelateerd wordt aan een hoge bloeddruk, heeft 15% van de vrouwen die het HELLP syndroom ontwikkelen geen hoge bloeddruk gehad.
Het HELLP syndroom is voor moeder en kind een levensbedreigende complicatie van de zwangerschap.

Pre-eclampsie, maar ook het HELLP syndroom, kunnen (gelukkig zelden) overgaan in eclampsie. Bij eclampsie is er sprake van insulten (toevallen) die lijken op een toeval van epilepsie. Bij 1 op de 200 vrouwen met ernstige pre-eclampsie of HELPP treedt deze complicatie op. Eclampsie dient met spoed in het ziekenhuis te worden behandeld. Het is een levensbedreigende situatie voor zowel moeder als kind.

Een licht te hoge bloeddruk geeft vaak geen problemen, maar je verloskundige zal je wel extra controleren om in de gaten te houden of het niet nog verder stijgt. Bij klachten moet je altijd direct je verloskundige bellen, dit geldt zeker als je ineens veel vocht gaat vasthouden, hoofdpijn krijgt en/of een pijnlijke maagstreek hebt.

Hoe de hoge bloeddruk behandeld wordt hangt van de ernst van de situatie af. Bij een matige hoge bloeddruk kan de behandeling volstaan met extra controle, maar de behandeling van pre-eclampsie of HELLP is ingrijpender.

Een te hoge bloeddruk kan ernstige gevolgen hebben voor moeder en kind. Daarnaast hebben vrouwen die pre- eclampsie of HELLP hebben doorgemaakt vaak psychische klachten

De oorzaak van hoge bloeddruk in de zwangerschap is nog niet volkomen duidelijk.

Op onderstaande pagina’s lees je  alles over hoge bloeddruk in de zwangerschap.

Bronnen:Tijdschrift voor verloskundigen
Patiënten folder Hoge bloeddruk en zwangerschap NVOG
Universiteit van Maastricht, afdeling Obstetrie en Gynaecologie
The uteroplacental circulation in hypertensive disorders of pregnancy; Doppler ultrasound and histopathological studies , Margriet Willemien Aardema, Rijksuniversiteit Groningen
The HELLP syndrome : clinical course, underlying disorders and long-term follow up , M.G. van Pampus, Vrije Universiteit Amsterdam
Risicoselectie en substandaard zorgfactoren bij eclampsie en ernstige HELLP in de eerste lijn NTOG