Hoe belangrijk zijn vitaminen/mineralen voor jou en je foetus?

Zo’n 20-30% van de zwangere vrouwen heeft één of andere vorm van vitamine tekort. En als vrouwen geen vitamine supplementen uit voorzorg zouden nemen zou zelfs 75% een tekort hebben voor minimaal 1 vitamine of mineraal.

Vitamine B6 tekort wordt in verband gebracht met een verhoogt risico op pre-eclampsie, hyperemesis gravidarum en neurologische ziekten bij het kind en stuipen. B6 tekort komt vaker voor dan gedacht. Gebruik van de anticonceptie pil vormt bijvoorbeeld een risico op een terkort aan B6, maar ook eenzijdige voeding verhoogt het risico, verder kunnen zwangere vrouwen een tekort hebben onder invloed van hormonen. Vitamine B6 komt voor vlees, lever, sojabonen en groente.

Foliumzuur (vitamine B11) tekort kan leiden tot congenitale afwijkingen zoals open rug, lipspleet en hartafwijkingen. Maar ook tot bloedarmoede, miskraam, pre-eclampsie, groeiachterstand en loslaten van de placenta. Suppletie van foliumzuur heeft bewezen effect op het verminderen van het risico op neurale buisdefecten.

Vitamine B12 tekort kan leiden tot bloedarmoede en verminderde groei van de baby. Vitamine B12 is vooral aanwezig in vlees, vis, eieren, melk en kaas. Sommige mensen blijken niet voldoende vitamine B12 in het lichaam te kunnen opnemen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij mensen bij wie de maag is verwijderd, bij wie de maag onvoldoende maagzuur aanmaakt of die last hebben van darmziekten, zoals coeliakie (gluten-allergie). Vrouwen die veganistisch eten hebben een hoger risico op een tekort aan vit B12. Ook gebruik van het medicijn metformine door diabetespatiënten en het gebruik van maagzuurremmers, zoals omeprazol en pantoprazol, kunnen soms een vitamine B12 tekort geven.

Vitamine A tekort komt eigenlijk niet voor in de Westerse wereld. Vitamine A komt voor in lever, vis, melkproducten, boter, margarine, eierdooier, donkergroene bladgroenten, koolsoorten en geeloranje gekleurde groenten en fruit. Er is een bovengrens van 3000 mg per dag, gebruik dan ook liever geen lever omdat hier heel veel vit A in zit en max 1 boterham met leverproducten (leverworst, Berliner, Paté ed) per dag. Een teveel aan Vit A kan schadelijk zijn voor de foetus.

Vitamine C tekort lijkt het risico op pre-eclampsie te verhogen. Suppletie lijkt hier tegen te helpen.

Vitamine D tekort leidt tot een slechte botaanmaak bij de foetus. Er wordt dan ook geadviseerd om dagelijks 10 mg vitamine D supplement te nemen als je zwanger bent of borstvoeding geeft. Vitamine D zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit. Vitamine D zit in vette vissoorten en dierlijk vet. Het is ook toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten en in onze huid maken we zelf vitamine D aan onder invloed van zonlicht.

Vitamine E, een anti-oxydant die als gezond bestempeld wordt, is mogelijk, bij overdosering, schadelijk in de zwangerschap. Verder onderzoek is nodig, maar suppletie wordt voor nu afgeraden.

IJzer is een belangrijk bestanddeel van jouw bloed en nodig om bloed voor je baby aan te maken. Het hemoglobine en myoglobine (beiden gemaakt uit ijzer in je voeding) zorgen voor het transport van zuurstof in je bloed en spieren. Verder is ijzer nodig om collageen (een eiwit in onder andere je huid en botten) aan te maken. Ook zorgt ijzer voor een gezond immuun systeem. In de zwangerschap heb je meer ijzer nodig omdat je zelf meer bloed krijgt, maar ook voor de aanmaak van onder andere bloed voor je baby. Het ijzergehalte van de moeder heeft direct effect op de hoeveelheid ijzer die de baby opslaat. IJzertekort zou kunnen resulteren in cognitieve en gedragsproblemen in de kindertijd. Ernstig ijzergebrek in de zwangerschap kan leiden tot vroeggeboorte, laag geboortegewicht en zelfs het overlijden van de baby in de baarmoeder (in zeer ernstige gevallen).
Gemiddeld heb je 27 mg ijzer per dag nodig. Rood vlees, vis en kip zijn de beste leveranciers van ijzer. Verder zit ijzer in bonen, volkorenproducten, groene groenten, appelstroop, rozijnen, gedroogd fruit als abrikozen en pruimen. IJzer suppletie wordt alleen geadviseerd voor vrouwen waarbij bewezen is dat ze een tekort hebben.

Magnesium is nodig voor goede werking van het zenuwstelsel, goede spierwerking, het hart, de aanmaak van verschillende soorten eiwitten, vetzuren en hormonen EN voor de opname van calcium in botten en gebit. Een tekort kan leiden tot pre-eclampsie, en slechte groei van de baby. Magnesium werkt samen met calcium, beiden zijn nodig voor een goede botvorming en voor een goede werking van het zenuw- en spierstelsel. Magnesium zit in groene bladgroenten, noten, granen, sojaproducten, vis, schaal- en schelpdieren, bananen en avocado's. De meeste mensen krijgen voldoende magnesium binnen via het voedsel. Magnesium lijkt te helpen bij kuitkrampen waar veel zwangere vrouwen ’s nachts last van hebben. Dagelijks heb je 400 mg nodig in de zwangerschap.

Calcium , de foetus heft calcium nodig om sterke botten een tanden te maken, voor een gezond hart en spier- en zenuwstelsel en om een normaal hartritme te ontwikkelen. Tekort wordt verder in relatie gebracht met pre-eclampsie (een ernstige vorm van zwangerschaps hoge bloeddruk) en het achterblijven van groei bij de foetus. Suppletie zou kunnen helpen in het voorkomen van pre- eclampsie en een laag geboortegewicht. Je hebt dagelijks 450 ml melk(producten) nodig en 1 ½ plak kaas om voldoende calcium binnen te krijgen. Gebruik je geen melkproducten, neem dan een calciumsupplement.

Zink is nodig voor de vorming van DNA (onze genetische blauwdruk) en voor de aanmaak van cellen. Zink is dus heel belangrijk om de grote celgroei bij de foetus mogelijk te maken. Zink zit vooral in rood vlees. Maar komt ook voor in sommige schelpdieren, kip, bonen, noten, volkorengranen en melkproducten. Als je een gevarieerde voeding gebruikt met regelmatig vlees heb je niet snel een tekort. Tekort bij dieren laat zien dat de groei van de foetus achterblijft, er is echter geen bewijs dat dit bij mensen ook zo is.

Seleniumtekort wordt in verband gebracht met herhaalde miskramen, verhoogd risico op pre-eclampsie en groeivertraging. Er is geen bewijs dat supplementen helpen om dit te voorkomen. Beter zou zijn om via je gewone voeding voldoende selenium binnen te krijgen.